De Nobelprijs voor de Scheikunde gaat dit jaar naar de Tunesische Amerikaan Moungi Bawendi, de Amerikaan Louis E. Brus en de Rus Aleksej Ekimov. Zij ontvangen de belangrijkste wetenschapsprijs voor hun werk aan nanotechnologie. Dat heeft de Zweedse Koninklijke Academie van Wetenschappen woensdag bekendgemaakt.
De namen van de drie waren woensdagochtend al uitgelekt, toen het Nobelcomité een persbericht naar Zweedse media stuurde. Bawendi wist echter van niets, na de bekendmaking liet hij weten dat hij diep in slaap was toen het Nobelcomité hem belde. Het Nobelcomité zegt het "diep te betreuren" dat de namen naar buiten zijn gekomen. Volgens de voorzitter is het nog niet duidelijk hoe en waarom het persbericht te vroeg is verstuurd.
Rus
Dat een Rus de prijs krijgt, is voor het comité geen probleem. "We zoeken eerst de belangrijkste ontdekkingen, daarna zoeken we de mensen die daar het meest aan hebben bijgedragen. Nationaliteit doet er niet toe. De persoon die de prijs het meest verdient, moet de prijs krijgen."
Kwantumstippen
Bawendi, Brus en Ekimov worden onderscheiden voor hun werk aan kwantumstippen. Dit zijn minieme deeltjes, kristallen, die ongeveer een miljoenste millimeter klein zijn. Ze worden gebruikt in nanotechnologie. Ekimov en Brus ontdekten de deeltjes in de jaren tachtig. Bawendi leidt een onderzoeksgroep die bestudeert hoe kwantumstippen kunnen worden toegepast.
Kwantumstippen geven kleur, afhankelijk van hun grootte. Kleine kristallen kleuren blauw of groen, grotere kristallen rood of oranje. Daarom worden ze veel gebruikt in QLED-televisies en in LED-verlichting in huis. Ziekenhuizen passen kwantumstippen toe om bijvoorbeeld tumoren goed zichtbaar te maken. In de toekomst kunnen kwantumstippen misschien ook worden gebruikt in zonnepanelen en communicatie.
Prijs
De winnaars krijgen niet alleen de erkenning die bij de prijs hoort, maar ze mogen ook een bedrag van omgerekend ruim 950.000 euro verdelen. Daarnaast ontvangen ze een medaille en een diploma. De uitreiking van de prijzen is op 10 december. Dat is de sterfdag van de Zweedse industrieel Alfred Nobel, naar wie de prijzen zijn vernoemd.
Wetenschappers uit Nederland
In 1901, 1936, 1995 en 2016 kregen wetenschappers uit Nederland de Nobelprijs voor de Scheikunde.
De Nobelprijzen voor de Geneeskunde en de Natuurkunde waren al toegekend. De prijzen voor Literatuur, Vrede en Economie volgen in de komende dagen.
Door: ANP
