Stel je voor: je bent een student geneeskunde en je moet van je opleiding uit de kleren voor een lichamelijk onderzoek. Universiteiten vinden dit een belangrijk onderdeel van de opleiding. Een derde van de studenten heeft er bezwaar tegen, dat blijkt uit een enquête van belangenvereniging De Geneeskundestudent in opdracht van Nieuwsuur. Dat meldt de NOS.
De opleiding stelt lichamelijk onderzoek als een belangrijk onderdeel van de studie. Studenten gaan vanaf hun eerste jaar al oefenen hiermee op poppen, acteurs en op elkaar. Inwendig onderzoek en borstonderzoek op medestudenten is niet verplicht, wel het onderzoek naar de longen en het hart. Daarvoor is het normaal om je gedeeltelijk van je kleding te ontdoen. Al blijft het ondergoed wel aan en bij sommige universiteiten hoeft de bh ook niet uit.
Lichamelijk onderzoek
“Lichamelijk onderzoek is een belangrijk onderdeel van de opleiding. Maar faculteiten kunnen hun studenten niet verplichten om proefpersoon te zijn en zich uit te kleden”, aldus voorzitter van de belangenvereniging Hajar Rotbi.
Geen verplichting
Universiteiten mogen studenten niet verplichten om proefpersoon te zijn tijdens het lichamelijk onderzoek. Dat zei een op de drie studenten. De rest van de studenten heeft met deze vorm van onderwijs geen enkele moeite. “Maar met elke student moeten we rekening houden en we moeten zo goed mogelijk met ieders grenzen omgaan”, stelt Rotbi.
Voorzitter van de onderwijscommissie geneeskunde vanuit de Nationale Federatie van Universitair Medische Centra (NF), Marjolein van de Pol, geeft aan dat het juist erg belangrijk is om proefpersoon te zijn. Bijna alle universiteiten verplichten het dan ook om een keer proefpersoon te zijn. De Rijksuniversiteit Groningen maakt daarop een uitzondering. Als een student vanwege een traumatische seksuele ervaring of lichamelijke verminking moeite heeft met het doen van lichamelijk onderzoek hoeft hij of zij niet mee te doen. “Mocht er een student zijn die als enige iets lastig vindt, dan kan deze persoon dat altijd bespreekbaar maken”, zo stelt Van de Pol.
Bespreekbaar maken
Voor veel studenten is het erg lastig om zoiets bespreekbaar te maken. “Een kwart van de studenten durft nu al niet aan de bel te trekken als ze zich niet prettig voelen. Dat komt voornamelijk door de ervaringen die zij horen van studenten die zich wel hebben uitgesproken bij hun opleiding en vervolgens tegen problemen aanliepen”, aldus Rotbi.
Een aantal studenten geneeskunde die het practicum lastig vinden sprak met Nieuwsuur hierover. Een van de studenten geeft aan dat er een autoritaire cultuur heerst binnen de geneeskunde. “Je moet duidelijk je grenzen aangeven. Voor jonge meisjes is dat vaak lastig, want zij denken aan het cijfer dat ze nog moeten krijgen van hun docent.”
Het overgrote deel van de studenten vindt dat er niets mis is met het practicum. “We leven in een tijdperk waarin we rekening moeten houden met iedereen en dat we niet zomaar over iemands grenzen moeten stappen”, zegt Rotbi. “Dat kan per persoon verschillen.”
Handboek
Een werkgroep van alle geneeskundeopleidingen is bezig met het vaststellen van een handboek waarin de gevoelige zaken van het practicum worden beschreven. Faculteiten kunnen in het najaar, wanneer het handboek verschijnt, dan zelf hun protocollen hierop aanpassen.
Door: Nationale Onderwijsgids /Femke van Arendonk
