Moeten er 157.000 nieuwe leerlingen net als in voorgaande jaren weer naar het gemeentehuis voor een GBA-uittreksel, omdat de middelbare scholen waarbij ze zich willen inschrijven daar om vragen? In eenderde van de gemeenten blijkt dat al niet meer te hoeven, blijkt uit onderzoek.

Persoonsgegevens
Nu de Cito-toetsuitslagen binnen zijn kunnen kinderen uit groep 8 zich aanmelden bij een geschikte middelbare school, die daarvoor de juiste persoonsgegevens nodig heeft. In de praktijk betekent dat doorgaans dat aspirant-middelbare scholieren (met een ouder) naar het gemeentehuis moeten komen voor een GBA-uittreksel waarop die gegevens staan. Maar dit jaar is dat in eenderde van de gemeenten niet langer nodig, blijkt uit een onderzoek van Peter ter Telgte, adviseur e-overheid en onderzoeker bij Telengy, onder 212 gemeenten.

Rechtstreeks
Die gemeenten communiceren inmiddels rechtstreeks met de scholen. De helft daarvan controleert of de leerlinggegevens van de betreffende school kloppen (met toestemming van de ouders). In 20 procent van deze gemeenten controleert de school zelf rechtstreeks op digitale wijze de Basisregistratie Personen of de gegevens kloppen. Een derde mogelijkheid is het simpelweg gebruiken van een kopie van de zorgpas of de verplichte identiteitskaart waarop ook de juiste gegevens en het burgerservicenummer staan.

Postbode
Digitaal een GBA-uittreksel aanvragen is bij verreweg de meeste gemeenten mogelijk, maar doorgaans moet dan alsnog een papieren uittreksel worden opgestuurd en vervolgens doorgestuurd naar de gekozen onderwijsinstelling. Een aantal gemeenten zien de situatie wel veranderen; van de resterende tweederde van de gemeenten die nu nog wel 'de scholieren voor postbode laten spelen' wil eenderde daar nog verandering in brengen.
Valt mee
Ter Telgte heeft nog niet eerder een vergelijkbaar onderzoek gedaan, maar zegt dat het aantal efficiënter werkende gemeenten hem meevalt. "Ik had gedacht dat het minder was." Maar uiteindelijk stellen 90 van de ondervraagde 212 gemeenten geen plannen voor een andere werkwijze te hebben en GBA-uittreksels te blijven eisen, die tussen de 3,25 en 12,50 euro kosten. Zij wijzen op de privacybescherming of het feit dat de toestemming van de ouders moeilijk is te regelen.

Lastig
Ook komt het voor dat scholen moeite hebben met een andere manier van werken. "Scholen die ook leerlingen uit dorpen eromheen hebben, moeten vaak met meerdere gemeenten iets gaan regelen. Dat is lastig voor ze. Ik weet wel dat bijvoorbeeld de gemeente Schijndel bezig is het voor de hele regio geregeld te krijgen." Verder wachten diverse gemeenten op een landelijke oplossing, bijvoorbeeld doordat scholen inzage krijgen in de leerlinggegevens via DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs, voorheen IB-groep).

Dat er nodeloos kosten moeten worden gemaakt voor een GBA-uittreksel terwijl er alleen een controle op basis van het burgerservicenummer nodig is, vindt Ter Telgte jammer, "maar wat ik belangrijker vind is dat je van ouder en leerling vraagt dat ze in principe de gang naar het gemeentehuis maken, terwijl dat eigenlijk helemaal niet nodig is."

Bron: Binnenlands Bestuur