Uit onderzoek van DUO Onderwijsonderzoek & Advies blijkt dat leraren in het basisonderwijs steeds vaker te maken krijgen met ouders die het niet eens zijn met het schooladvies van hun kind. Het gaat hierbij om meer dan de helft van de ruim 800 ondervraagde leraren van groep 8 en de brugklas. De ouders gaan erg ver om het advies aan te laten passen en veel leraren geven toe onder deze druk, mede door tijdgebrek door het aanblijvende lerarentekort. Zo laten ouders een IQ-test uitvoeren of staan ze bij de middelbare school op de stoep om daar te gaan praten. Naar schatting wordt zo'n 6 procent van de eersteklassers op een te hoog niveau geplaatst. Hierdoor wordt het probleem van de basisschoolleraren doorgeschoven naar de leraren op de middelbare school en naar het kind zelf, dat het tempo maar nauwelijks bij kan houden.

Leerlingen die op een te hoog niveau geplaatst worden kunnen dit vaak de eerste drie jaar nog wel bijbenen door hard te stampen. Dit gaat wel ten kosten van het sociale leven, dat minstens zo belangrijk is voor de ontwikkeling van een kind. In plaats van sporten, hobby's en afspreken met vrienden is er alleen nog maar ruimte voor huiswerk. Een goed internet tv-pakket kan nog wat ontspanning bieden en houdt de pubers in contact met hun leeftijdsgenoten; meer dan een kwart van de tieners praat zelfs liever online dan face-to-face. Docenten vrezen echter dat de leerlingen die de hele schooltijd op hun tenen lopen het alleen nog maar moeilijker krijgen. Zo moeten leerlingen na drie jaar verbanden gaan leggen en bepaalde inzichten krijgen in plaats van uit het hoofd leren. Dit gaat niet als het niveau te hoog is.

Schoolniveau draait niet enkel om intelligentie. De ontwikkeling van een puber op school gaat verder en bestaat volgens ontwikkelingspsycholoog Ger Ramakers uit IQ, werkhouding en welzijn. Een kind dat te hoog wordt geplaatst gaat sterk achteruit in welzijn en dus de algehele ontwikkeling. Als het niveau op school echt te hoog ligt loopt het kind vast en kan de puber geen tijd vrijmaken voor andere belangrijke activiteiten, zoals beweging en ontspanning. Basisschoolleraren kunnen over het algemeen een vrij accuraat beeld geven van het niveau van het kind. In de meeste gevallen is het voor ouders lastiger dan voor het kind als dit betekent dat het een niveau lager moet dan gehoopt.