Wereldwijd wordt bijziendheid bij kinderen als een groeiend probleem gezien. In Nederland is momenteel één op de vijf kinderen tussen de 5 en 19 jaar bijziend. Onderzoekers wijzen op een verandering in leefstijl als oorzaak: kinderen spenderen tegenwoordig steeds meer tijd voor schermen zonder voldoende afwisseling of pauzes.

Onvoldoende actie van ouders

Het Oogfonds, een van de voornaamste organisaties die zich inzet voor ooggezondheid, stelt dat ouders zich vaak bewust zijn van de risico's van overmatig schermgebruik, maar dat dit niet altijd leidt tot effectieve maatregelen. Het vroeg ontwikkelen van bijziendheid kan later in het leven ernstige oogproblemen veroorzaken, waaronder oogziektes waarbij het zicht gedeeltelijk verloren kan gaan.

Vervorming van het oog door intensief schermgebruik

Meta Neeleman, directeur van het Oogfonds, legt uit dat langdurig dichtbij kijken, zoals bij schermen, het oog kan vervormen. “Als je te weinig afwisselt tussen ver en dichtbij, past het oog zich aan en vervormt het. Hierdoor rekt het oog uit, wat leidt tot bijziendheid,” zegt ze. Op jonge leeftijd kan deze vervorming verergeren naarmate het kind ouder wordt, wat vanaf het 40e of 45e levensjaar ernstige complicaties kan veroorzaken.

Langdurige bijziendheid kan leiden tot oogziektes waarbij bijvoorbeeld het netvlies loslaat, wat blijvende schade kan veroorzaken en het risico op verlies van gezichtsvermogen vergroot.

Niet alleen schermen zijn de boosdoener

Hoewel schermen een grote rol spelen in het veroorzaken van bijziendheid, zijn ze niet de enige factor. Neeleman wijst erop dat ook overmatig boeken lezen hetzelfde effect kan hebben. Ze benadrukt echter dat de huidige generatie kinderen veel vroeger en vaker met schermen wordt geconfronteerd, zelfs in hun babytijd.

Ze noemt het gebruik van telefoons in kinderwagens als voorbeeld van een zorgwekkende trend. "Als ik zie dat baby's al naar schermen kijken in kinderwagens, schrik ik. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor hun oogontwikkeling," zegt Neeleman.

De 20-20-2-regel: eenvoudige preventieve maatregel

Om meer bewustwording te creëren, heeft het Oogfonds een lespakket ontwikkeld voor basisschoolleerlingen in de groepen 3 tot 5. Dit pakket bevat spelletjes en activiteiten die kinderen op een speelse manier leren hoe ze voor hun ogen kunnen zorgen. Een van de belangrijkste lessen is de 20-20-2-regel: na twintig minuten schermtijd moeten kinderen twintig seconden in de verte kijken, en ze moeten dagelijks twee uur buiten doorbrengen.

Het buitenlicht speelt een cruciale rol in het gezond houden van de ogen, omdat het de aanmaak van dopamine stimuleert, een stof die het oog helpt zijn ronde vorm te behouden en de cellen intact houdt. Het toepassen van deze regel kan helpen bijziendheid bij kinderen te vertragen of zelfs te voorkomen.

Door: Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer