De opkomst van sociale media wordt nog wel eens met verwondering bekeken. Maar zo raar is het helemaal niet dat deze vorm van contact leggen en onderling communiceren zo razendsnel populair is geworden. Mensen hebben altijd de voorkeur gegeven aan leven, leren en werken in groepen, wij zijn in onze kern sociale wezens.
Na geleefd te hebben in stammen, clans, dorpen, steden en koninkrijken zijn we vereenzaamd in onze moderne maatschappij. In vroeger tijden leefden we in een hechte gemeenschap waarin we iedereen die voor ons van belang was dagelijks spraken. Op loopafstand was alles bereikbaar. Scholen vormen tot op heden ook zo'n hechte gemeenschap.
Grotere afstand tussen mensen
Met de immer toenemende mogelijkheden om verder en verder te reizen werd dat steeds minder vanzelfsprekend. Mensen verlaten hun geboortedorp, studeren in een andere stad, gaan wonen en werken op weer een andere plek. Allerlei communicatiemiddelen compenseerden dat, we bellen en mailen wat af, maar voor informeel ‘geklets' is niet veel tijd. En wie lukt het om in alle eerdere contexten contact te houden met vrienden, oud-studiegenoten en oud-collega's?
Sociale media: het virtuele dorp
Sociale media bieden die mogelijkheid om relaties te onderhouden met een groep mensen die je niet dagelijks in persoon kunt spreken, of zelfs maandelijks. Op sociale platforms kun je elkaar op de hoogte houden van dagelijkse bezigheden, elkaar incidenteel aanspreken, hulp vragen, gedeelde interesses genieten, etc.
Onderwijs goes social?
Wat heeft dit te maken met onderwijs? Meer dan menigeen op het eerste gezicht verwacht. Onderwijs heeft als doel kinderen te laten leren. Leren vindt plaats als informatie wordt overgedragen en communicatie plaatsvindt over die informatie. Discussie en reflectie biedt context voor informatie en leidt tot kennis. In de klas, op het schoolplein, in de gehele school kan leren plaatsvinden. Maar waarom zouden we daar stoppen? Werken en leren vindt steeds meer plaats op tijd- en plaatsonafhankelijke wijze. Hoe bewaren we de samenhang in het ‘dorp' dat de school vormt? De onderliggende principes die social media succesvol maken zijn daarom goed toepasbaar in het onderwijs. Hieronder een paar concrete voorbeelden.
Social in de klas, de docentenkamer en de school
De hedendaagse elektronische leeromgeving (ELO) is vaak niet meer dan een digitale boekentas, terwijl leren vooral plaatsvindt door communicatie tussen leerlingen en met docenten. Docenten spreken elkaar in de docentenkamer en op school, waarom werken ze niet samen bij het voorbereiden van lessen? En bij het corrigeren van ingeleverd werk? Zowel in de ELO als in de (online) werkomgeving van docenten liggen allerlei kansen om met sociale toevoegingen meer samen leren en samenwerken mogelijk te maken buiten het schoolgebouw. Op momenten dat thuis huiswerk wordt gemaakt, wordt gestudeerd of gewerkt wordt aan de volgende les. Daarnaast bieden sociale media ook de nodige kansen om de communicatie met de ouders te intensiveren op manieren en momenten die beter passen in hun dagritme.
‘Elk nadeel, heb z'n voordeel'
Het veelvuldig gebruik van social media door jongeren is een feit. Dit wordt in de school nu vooral als een (orde) probleem gezien. Leerlingen moeten daarom veelal hun mobiel inleveren bij het begin van de les. De wereld waarin ze dagelijks leven en met elkaar communiceren wordt buitengesloten. Het is duidelijk dat dit geen houdbare situatie is. Het wordt tijd om sociale media, deel van de natuurlijke leefwereld van leerlingen en ouders, constructief in te zetten om onderwijs nog rijker, flexibeler en 'socialer' te maken. Daartoe wordt in het kader van het SURFnet/Kennisnet innovatieprogramma het initiatief genomen om samen met studenten innovatieve concepten te bedenken. De winnende ideeën zullen in de praktijk beproefd worden.
Bron: Kennisnet
