Coaching krijgen van ervaren schoolleiders verkleint de kans op voortijdig vertrek van startende schoolleiders in het primair onderwijs. Starters raken sneller ingewerkt, zijn professioneler en voelen zich gewaardeerd. Coaching is daarom goed voor de onderwijskwaliteit. Bovendien stimuleert het inzetten ervan de professionele cultuur.

Deze resultaten blijken uit het onderzoek ‘Coaching voor en door schoolleiders. Een onderzoek naar de effecten en succesfactoren van coaching in het primair onderwijs' van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO) uit Den Haag. Het onderzoek is gedaan door het CAOP met financiering van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

SBO-directeur Freddy Weima: ‘Dat startende schoolleiders veel hebben aan de coaching door ervaren schoolleiders is ook een belangrijk resultaat voor de onderwijsarbeidsmarkt. Door de vergrijzing kende het primair onderwijs vorig schooljaar gemiddeld 161 openstaande schoolleidersfuncties in fte. In totaal kwamen toen 780 vacatures vacant, waarvan bijna zestig procent moeilijk vervulbaar. Nieuwe schoolleiders moeten vooral lang in de sector willen blijven werken.'

Professionele cultuur
Het onderzoek is een evaluatie van een stimuleringsregeling van OCW waarbij zestig ervaren schoolleiders zijn opgeleid als coach om startende collega's in de regio te coachen. Naast de voordelen voor startende schoolleiders, heeft het tot coach opleiden van ervaren schoolleiders ook een positief effect.

De nieuwe coaches gebruiken hun verworven kennis en vaardigheden actief in hun onderwijsteams, in hun contact met leerkrachten, ouders en kinderen, en in functionerings- en intervisiegesprekken. Dat bevordert de kwaliteit van het onderwijs en de professionele schoolcultuur. Het SBO heeft de stimuleringsregeling uitgevoerd.

Coaching in het algemeen
In het onderzoek is ook gekeken naar de algemene inzet van coaching in het primair onderwijs. Daaruit blijkt dat het gebruik toeneemt en dat leidinggevenden coaching ook in de toekomst willen inzetten. Weliswaar maakt 98 procent van de scholen gebruik van coaching; ruim de helft zet coaching alleen incidenteel en bij een duidelijke aanleiding in.

Ook wordt coaching in ruim veertig procent van de gevallen ingezet voor leerkrachten en minder vaak voor het management, namelijk in een derde van de gevallen. Het vaker structureel inzetten van coaching als professionaliseringsinstrument door en voor schoolleiders biedt volgens het SBO-onderzoek veel voordelen.

Kosten en baten
Op bijna driekwart van de scholen raken medewerkers door coaching meer tevreden over hun werk en wegen de kosten ervan op tegen de baten. Ook uit internationaal onderzoek blijkt dit positieve effect van coaching.

Valkuilen en tips
Coaching in het primair onderwijs is een relatief nieuw fenomeen. Vaak leeft het beeld dat coaching alleen zin heeft bij onvoldoende functioneren. Het onderzoek ‘Coaching voor en door schoolleiders' laat zien dat de voordelen veel verder reiken en dat de gecoachte, de coachee en de school van coaching profiteren.

Schoolbesturen die coaching ook of structureel willen gaan inzetten, vinden in de publicatie ook informatie over valkuilen, tips en aandachtspunten.