ROTTERDAM - Het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam bestudeert hoe 3- en 4-jarigen zich moreel ontwikkelen en gebruikt daarvoor een Amerikaanse methode,  'bedriegspelletjes' uitwijzen uit of de kinderen zich aan regels houden.

Zo legt een onderzoeker een dartbord aan de voeten van een kind en geeft het een balletje. De opdracht: gooi het balletje in de roos. Een makkie voor de meeste kinderen. Maar vlak voor de eerste worp verplaatst de onderzoeker het dartbord een meter of tien en verlaat hij de ruimte. "Ik moet nog even iets ophalen", zegt hij.

Een camera registreert hoe het kind handelt. Blijft het netjes op zijn plaats staan of wandelt het naar het dartboard om alsnog van dichtbij te mikken? En hoe reageren sjoemelende kinderen als de onderzoeker vraagt hoe zij de voltreffer voor elkaar hebben gekregen?

Sjoemelen
Sjoemelen duidt niet per se op een slechte ontwikkeling, vertelt onderzoeksleider Henning Tiemeier: "Sommige kinderen vinden het spelletje onrechtvaardig. Opeens ligt het dartboard tien meter verderop. Dan kun je het uitleggen als een vorm van ondernemendheid dat ze de spelregels overtreden en toch proberen de opdracht te vervullen."

Complex
Complexe materie dus. Smokkelen nu betekent niet altijd een gebrekkig geweten later.

Tiemeier: "Toch hopen we op den duur te begrijpen waarom het ene kind wel vaak liegt of sjoemelt en het andere niet. Dan zou je ook beter weten waarom bepaalde volwassenen zich agressief, onbetrouwbaar of antisociaal gedragen. Dat moet mogelijkheden bieden voor nieuwe gedragstherapieën."

© Nationale Onderwijsgids