HEERLEN - Stress die ontstaat bij het uitvoeren van taken versterkt het gevoel dat men iets van de taak leert, maar verslechtert de geheugenfunctie. Dit effect neemt toe, naarmate de taken complexer zijn.
Zo zal een militair tijdens een hoogrealistische schiettraining, achteraf sterker het gevoel hebben er iets van geleerd te hebben dan in een training op de schietbaan, maar zich minder herinneren van de omstandigheden tijdens de training.
Dit concludeert John Taverniers mede aan de hand van veldonderzoek onder militairen en politieagenten. Op 2 december promoveert hij aan de Open Universiteit op het onderwerp: Leren reduceert stress? Stress verhindert leren? Dat hangt ervan af!
Hoogrealistische trainingen
In de arbeids- en organisatiepsychologie wordt er vaak vanuit gegaan dat men onder hoge werkdruk en met veel autonomie, veel kan leren. In het eerste deel van zijn promotieonderzoek, Leren remt stress, nuanceert Taverniers dit uitgangspunt en stelt vast dat leren het effectiefst is als er sprake is van voldoende diversiteit aan taken die ook relevant zijn voor leren.
Deze diversiteit vermindert tegelijkertijd de stress die door hoge werkdruk kan ontstaan.
Ten behoeve van het tweede deel, Stress remt leren, verrichtte Taverniers uitgebreid veldonderzoek naar de waarden, werking en effecten van stresshormonen bij militairen en politieagenten.
De metingen hiernaar vonden plaats vlak nadat zij een stressvolle taak uitoefenden als hoogrealistische schiettrainingen en parachutespringen. Daaruit blijkt dat de concentratie van het stresshormoon cortisol een belangrijk effect heeft op het cognitief vermogen: hoe groter de stress, hoe hoger de concentratie cortisol, hoe slechter het geheugen functioneert.
Taverniers: "Opvallend hierbij is dat men in deze intensieve en stressvolle situaties juist sterker het gevoel heeft iets te hebben geleerd. Vergelijk het met een automobilist die acuut moet handelen in een slip. Trainen op een hoogrealistische slipcursus bereidt een automobilist daar beter op voor en geeft meer het gevoel er iets van te hebben geleerd dan met behulp van een computercursus."
Dit inzicht is niet alleen zeer bruikbaar voor het ontwikkelen van hoogrealistische trainingen voor het leger en de politie, maar ook voor on the job trainingen in het bedrijfsleven, voor piloten en in het kader van life-long learning.
© Nationale Onderwijsgids
