De derde editie van de LAKS Taalgids is nu publiek beschikbaar. De gids, ontwikkeld door het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS), is geheel herzien en biedt leerlingen en docenten concrete handvatten om taalgebruik in het onderwijs kritisch te bekijken én bespreekbaar te maken. Met een frisse vormgeving, toegankelijke opdrachten en actuele voorbeelden wil LAKS het bewustzijn rondom ongelijkwaardig taalgebruik vergroten – niet met opgeheven vinger, maar als uitnodiging tot gesprek. Dat meldt het LAKS.
“Taal is niet neutraal,” zegt Puk Donken, voorzitter van LAKS. “Woorden zoals ‘zittenblijven’, ‘hoger onderwijs’ of ‘afstromen’ lijken misschien vanzelfsprekend, maar ze dragen vaak impliciete oordelen in zich mee. Met deze gids willen we die oordelen blootleggen én alternatieven bieden.”
In de klas of zelfstandig te gebruiken
De nieuwe editie van de gids is bedoeld om te gebruiken in de klas of zelfstandig door leerlingen. De gids biedt ruimte voor reflectie, discussie en oefening, onder andere via opdrachten die aanzetten tot gesprek.
De gids werd op donderdag 3 april feestelijk gelanceerd in aanwezigheid van tientallen scholieren, docenten en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties. Tijdens interactieve workshops werd stilgestaan bij de rol van taal in het vormen van verwachtingen, kansen en sociale normen.
Kracht van taal
“Wat we ‘gewoon’ noemen, verdient soms juist extra aandacht,” aldus Donken. “De woorden die we kiezen kunnen leerlingen het gevoel geven dat ze niet passen binnen het systeem, of juist dat ze ertoe doen. Dat is de kracht van taal – en precies daarom is het belangrijk om daarover in gesprek te blijven.”
De reacties op de lancering waren enthousiast: deelnemers prezen de open sfeer, het interactieve programma en de actuele relevantie van het thema. Donken: “Het mooiste vond ik dat leerlingen zelf hun ervaringen en inzichten deelden. Daar draait het uiteindelijk om: dat zij zich gehoord en gezien voelen.”
Dialoog aangaan
De LAKS Taalgids is geen lijst met verboden woorden, maar een verzameling suggesties, voorbeelden en vragen die uitnodigen tot dialoog. Veelgebruikte termen zoals ‘dubbel-bijzondere leerlingen’, ‘zittenblijven’ of ‘onderwijsniveaus’ worden onder de loep genomen, met alternatieve formuleringen die meer recht doen aan de leerlingen.
“We schrijven geen regels voor,” benadrukt Donken. “We streven naar bewustwording en gesprek. Want als je nooit hebt geleerd dat taal uitsluiting kan vergroten, kun je lastig je gewoontes aanpassen.”
Inclusievere onderwijscultuur
Met de gids wil LAKS bijdragen aan een inclusievere onderwijscultuur, waarin leerlingen zich niet gereduceerd voelen tot een term of onderwijsrichting, maar als volwaardige jongeren worden aangesproken.
Door: Nationale Onderwijsgids
