Een gemêleerd gezelschap was 9 oktober te gast bij KPC Groep: leerlingen, ouders, leraren, ib-ers, ab-ers, zoco’s, directeuren, bestuurders, coördinatoren swv, beleidsmakers, adviseurs. De onderwijsprofessionals waren afkomstig uit diverse onderwijssectoren: so/vso, po, vo, sbo. Ook schoven medewerkers aan van ondersteunende organisaties als NVA, MEE, De Bascule, NRO en onderwijsconsulenten.

Onderzoeksresultaten
Het onderzoeksteam ‘SpeciaalGewoon’ presenteerde de resultaten van onderzoek van KPC Groep naar belemmerende en bevorderende factoren voor het overstappen van cluster 4-leerlingen speciaal onderwijs (so) en voortgezet speciaal onderwijs (vso) naar het regulier onderwijs.
Bekijk de presentatie van de onderzoeksresultaten (pdf)

Projectleider Maartje Reitsma sprak niet zonder reden in plaats van ‘terugplaatsing’ over ‘de overstap’ tussen speciaal en regulier onderwijs. “Het is de leerling die zelf overstapt; de omgeving is daarbij ondersteunend. Overstappen is iets wat jezelf doet! Je bent geen lijdend voorwerp. Overstappen kan ook van regulier naar speciaal. Het zijn tijdelijke overstappen die helpend zijn om als leerling verder te kunnen ontwikkelen.”

“Op scherp zetten”
Het onderzoek heeft duidelijk gemaakt dat er niet een specifieke factor aan te wijzen is die het succes bepaalt van overstappen. Maartje Reitsma: “Het is een stapeling van factoren. Iedereen doet ertoe: de leerling zelf, zijn ouders, de speciale school, de reguliere school. Maar ook de onderlinge relaties: school-leerling, school-ouders, speciale school-reguliere school.”
Uit de discussies – open en geëngageerd – kwam naar boven het grote belang van de relatie van de school met de leerlingen én de ouders en de waarde van een goede overdracht. Het onderzoek, zo gaven deelnemers aan, zet “ons weer op scherp”. Doen we de juiste dingen en doen we de juiste dingen goed?

Inspirerende initiatieven
De mini-conferentie belichtte verder een aantal best practices en bevatte presentaties van grensverleggende concepten om in het belang van de leerling ‘systeemoverstijgend te denken’. Zo werden de deelnemers geïnspireerd en geraakt door de presentatie van Jac Verstegen, sectordirecteur bij Aloysiusstichting Onderwijs en Jeugdzorg (ASOJ), over het KEC Roermond (kennis- en expertisecentrum voor jeugd). Een initiatief waarbij (speciaal) onderwijs, jeugdzorg, samenwerkingsverband voortgezet onderwijs en gemeente samenwerken. Het KEC is een landelijk erkend ‘voorlopers-project’ van hoe in de regio passend onderwijs in de praktijk kan worden gebracht voor kinderen en jongeren met leer- en gedragsproblemen. Een concept waarbij het niet meer gaat om ‘wat een kind heeft’. maar om ‘wat een kind nodig heeft’. In de inspiratieronde vonden verder rondetafelgesprekken plaats met vertegenwoordigers van basisschool Klinkers uit Tilburg (‘kind als mederegisseur van zijn eigen leerproces’), de brugklas/schakelklas van De Noordhoek (praktijkonderwijs) en vmbo-school De Windroos (‘jij maakt het verschil)’, praktijkschool Prakticon (‘laat ’t zien’) en de programmalijn 10-14 van het Tiener College (‘leren met kracht en passie’).  “Dit is passend onderwijs avant la lettre”, merkte een van deelnemers aan de inspiratierondes op.

Binnenkort publicatie van handreiking
Naar aanleiding van het onderzoek brengt KPC Groep binnenkort een handreiking uit. Het ‘prototype’ is 9 oktober voorgelegd en besproken. De handreiking, die goed werd ontvangen (‘handig alle informatie op een rijtje’) zoomt in op de pijlers voor een succesvolle overstap en bevat veel tips en verwijzingen naar best practices.

© Nationale Onderwijsgids