Hanneke Felten is onderzoeker op het terrein van discriminatie bij Movisie. “Wanneer docenten racisme of discriminatie bespreekbaar willen maken, wordt er vaak gekozen voor een discussie of debat. Aan de hand van pittige stellingen word geprobeerd verschillende meningen uit te lokken: bijvoorbeeld of je wel of niet vindt dat moslims vrij hun religie mogen beleven in Nederland of dat homo’s wel of niet mogen trouwen.

 

Die discussies zijn om twee redenen geen goed idee, zegt Felten. “Allereerst wordt hiermee Artikel 1 van de grondwet ter discussie gesteld. De vraag ‘mag je wel of niet stelen’ zal niet snel een discussieonderwerp op school zijn, omdat het vanzelfsprekend is dat dit niet mag. Maar bij discriminatie wordt vaak nog wel ter discussie gesteld of het door de beugel kan of niet. Terwijl daar in Nederland hele duidelijk wetten over zijn in zowel de grondwet als in het wetboek van Strafrecht. Als je het gaat bediscussiëren lijkt het alsof discrimineren een persoonlijke keuze is, terwijl het een belangrijke sociale norm en principe is in onze samenleving dat je dat niet doet.”

 

“Een andere reden waarom discussies en debatten over discriminatie vaak niet effectief zijn, is omdat leerlingen mogelijk horen hoe andere leerlingen discriminatie bagatelliseren of zelfs goedkeuren. Als leerlingen horen dat hun medeleerlingen of vrienden discriminatie goedkeuren of zich discriminerend uitlaten, kunnen ze deze negatieve houding gaan overnemen. Mensen discrimineren namelijk met name omdat ze denken dat anderen dat ook doen. Dat betekent dat wanneer je als docent veel ruimte geeft aan discriminerende uitingen in je klas, de discriminatie waarschijnlijk verder toeneemt.”

 

Wat werkt dan wel? Felten: “Een effectieve methode is om leerlingen te stimuleren zich in te leven in iemand die gediscrimineerd wordt en empathie te stimuleren. Dat kan bijvoorbeeld door de juiste films of theatervoorstellingen in te zetten en leerlingen vragen te laten beantwoorden zoals ‘Hoe denk jij dat de hoofdpersoon zich voelt?’. Anders dan bij een discussie, stimuleert dit leerlingen om eerst te reflecteren op wat ze zelf zeggen en op wat de ander zegt. Zo kun je meer begrip voor elkaar krijgen. Dus laat je leerlingen zich inleven in iemand die gediscrimineerd wordt en pak zo racisme effectief aan.”