Het actieplan Amsterdam Call for Action on Open Science is het belangrijke resultaat van de tweedaagse conferentie ‘Open Science – van visie naar actie’ georganiseerd door staatssecretaris Dekker van Onderwijs in het kader van het Nederlandse EU-voorzitterschap. Nederland maakt zich gedurende het EU-voorzitterschap sterk voor een Europese aanpak van open wetenschap, waaronder open toegang tot wetenschappelijke publicaties, open access, en optimaal hergebruik van onderzoeksgegevens.
Open access is niet alleen van belang voor onderzoekers en studenten maar juist ook voor velen buiten de universiteiten die nu geen, of alleen tegen hoge kosten, toegang hebben. Als alle wetenschappelijke publicaties gratis online beschikbaar zijn en onderzoeksdata beter gebruikt worden, kan iedereen daar beter en sneller van profiteren.
In het gepresenteerde actieplan staan concrete doelstellingen en actiepunten om open science in Europa sneller dichterbij te brengen. Er zijn drie belangrijke Europese doelstellingen voor geformuleerd. Als eerste volledige open toegang, open access, voor alle publiek gefinancierde wetenschappelijke publicaties in 2020. Het tweede punt is het delen en hergebruik van data, open data, als standaard voor al het publiek gefinancierd onderzoek. En als derde een wetenschap die meer open is waardoor de impact van wetenschap op wetenschap zelf en op de samenleving en economie gemaximaliseerd wordt.
Om deze doelstellingen te halen, zijn er acties nodig van alle betrokken partijen. De evaluatie- en beoordelingssystemen van wetenschappers zullen moeten worden herzien. Universiteiten en onderzoeksfinanciers moeten er voor zorgen dat in de nieuwe systemen impact van onderzoek en delen van resultaten meer gewaardeerd wordt in plaats van alleen te kijken naar het aantal publicaties en citaties. De Europese lidstaten en de Europese Commissie moeten zorgen voor meer overeenstemming in hun beleid om open access en open data mogelijk te maken. Hierin moet meer eenheid van beleid komen.
Alle betrokken partijen zullen hun kennis, strategieën en goede voorbeelden over Open Science beter met elkaar moeten delen. Om dit mogelijk te maken zal de Europese Commissie een Open Science policy platform oprichten en zal regelmatig op Europees niveau gekeken worden hoe de stand van zaken is.
© Nationale Onderwijsgids
