Ondanks de grote inspanningen die in de afgelopen periode door scholen en instellingen zijn geleverd om onderwijs op afstand te kunnen aanbieden, lukte het maar deels om te voldoen aan de kerntaken van het onderwijs. Dit concludeert de Inspectie van het Onderwijs na een onderzoek bij een representatieve steekproef van besturen en management van 865 scholen, instellingen en samenwerkingsverbanden. Dit meldt de Onderwijsinspectie.
Volgens de ondervraagde besturen en managers lukt het hen deels om te voldoen aan de kerntaken van het onderwijs. De gesprekken met scholen, instellingen en samenwerkingsverbanden leveren onder meer de volgende aandachtspunten op:
Afstandsonderwijs heeft beperkingen
Het bereik van afstandsonderwijs is weliswaar hoog, maar ook daarbinnen is er verlies aan leertijd, in elk geval bij jonge kinderen in het basisonderwijs en bij het beroepsonderwijs. Ook bij leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften is het bereik van afstandsonderwijs volgens de scholen relatief lager.
Relatie met sociale ongelijkheid
Er is een substantiële groep leerlingen en studenten waarvoor afstandsonderwijs door de thuissituatie moeizaam of helemaal niet tot stand komt. Veiligheidsrisico’s en deelnamecijfers zijn bij praktijkonderwijs en vmbo minder gunstig zijn dan bij havo en vwo. Ook in het mbo zien de ondervraagde instellingen dat het moeilijk is om aan kwetsbare groepen studenten afstandsonderwijs te geven.
Verwachtingen
Achterstandsproblemen kunnen in het vervolgonderwijs belanden. Wat verwachten we van scholen en opleidingen om die achterstanden vast te stellen en hoe kan het oplossen daarvan prioriteit krijgen, met name voor de meest kwetsbare groepen?
Prioriteiten
Prioriteiten stellen is noodzakelijk vanwege de hoge druk op leraren en op docenten en studenten in het hoger onderwijs. In sommige scholen en instellingen kunnen zij het gevoel krijgen dat de problematiek op hen wordt afgewenteld. In een volgende fase van de epidemie zou die druk nog groter kunnen worden. Daardoor is het niet vanzelfsprekend dat het deels opengaan van scholen betekent dat achterstanden niet verder toenemen.
Zoek verder naar vormen van motiverend afstandsonderwijs
Bij leerlingen die niet volledig deelnemen aan het thuisonderwijs, is volgens middelbare scholen ook sprake van een gebrek aan motivatie als belangrijke belemmerende factor. De inspectie beveelt aan goed te kijken naar onderzoek vanuit de wetenschap en van de inspectie naar kenmerken van motiverend onderwijs en te zoeken naar manieren om ook de praktijk in het afstandsonderwijs aan bod te laten komen.
Betrouwbare toetsing
Het is belangrijk dat scholen de vorderingen van leerlingen goed blijven volgen, ook nu toetsing op de vertrouwde manier niet altijd mogelijk blijkt. Een aanmerkelijk deel van de scholen koos voor schoolexamens op afstand. Dat mag, maar de inspectie vindt dat met het oog op een betrouwbare afname wel kwetsbaar.
Het onderzoek zal worden gecontinueerd in de periode van afstandsonderwijs in verband met het coronavirus. In de Staat van het Onderwijs 2021 zal hierover uitgebreid worden gerapporteerd.
Door: Nationale Onderwijsgids
