De Scriptieprijs Leesbevordering is een gezamenlijk initiatief van Iedereen Leest en Stichting Lezen Nederland om onderzoek naar lezen en leesbevordering te stimuleren. De jury, onder leiding van professor Annick Schramme (Universiteit Antwerpen) en met leden van verschillende onderzoeksinstellingen, ontving 20 inzendingen uit verschillende disciplines en met uiteenlopende onderzoeksthema’s.

 

De scriptie van Marlon Schotel, met als titel “Ordinary” from an out-group’s perspective: Comparing non-affected teenagers’ attitudes towards (cranio)facial anomalies after book reading versus film watching, kon de jury het meest overtuigen.

 

Schotel, studente van de masteropleiding Jeugdliteratuur aan Universiteit Tilburg, onderzocht of een boek lezen meer oplevert op vlak van sociale cognitie dan een film bekijken, en gebruikte hiervoor het boek Wonder van RJ Palacio, dat verfilmd werd door Steven Chbosky. In dat verhaal heeft het hoofdpersonage een zeldzame schedel- en gezichtsafwijking. Schotel ging na of de boeklezers zich breder en diepgaander identificeerden met het hoofdpersonage dan de filmkijkers. "De filmgroep kon zich net als de boekgroep verplaatsen in de gedachten en gevoelens van het hoofdpersonage, maar focusten daarbij meer op zijn anders-zijn. Deelnemers die voorgelezen werden, voelden een persoonlijker en complexere connectie met het hoofdpersonage." Schotel verklaart deze onderzoeksresultaten als volgt: "Het boek heeft meer cognitief effect, omdat het brein er haast letterlijk persoonlijker bij betrokken wordt. Het brein moet zelf ‘aan de slag’ met de tekst, bijvoorbeeld door zich zelf een voorstelling te maken van wat wordt beschreven. Bij de film wordt die voorstelling voor jou gemaakt."

 

De jury looft de manier waarop Schotels onderzoek de diepe cognitieve complexiteit van het lezen van een boek zorgvuldig toelicht. ‘Het onderzoek had een duidelijke impact op de betrokken jongeren, en de bevindingen leveren interessante argumenten op in een debat dat vaak opduikt bij docenten en leerlingen,’ zo luidt het juryrapport. De laureate zal de geldprijs van 1000 euro besteden aan op een structurele manier boekgesprekken te organiseren met jonge mensen op school.

 

De tweejaarlijkse Scriptieprijs Leesbevordering werd dit jaar voor de twaalfde keer uitgereikt aan de beste afstudeerscriptie over leesbevordering. Naast de laureate kregen nog twee scripties een eervolle vermelding: De (de)kolonisatie van kinderliteratuur van Sharité Severina (Universiteit van Amsterdam) en Lezen promoten bij beginnende leraren van Hanna Van Wambeke (Universiteit Gent).