Met dit onderzoek willen Blocken, Van Ranst en Peeters duidelijk maken in welke mate kleine speekseldruppeltjes, zogenaamde aerosolen, uit de lucht te zuiveren zijn en of er een relatie bestaat tussen luchtreiniging en de verspreiding van het coronavirus op scholen. Voor zover bekend is niet eerder een vergelijkbaar onderzoek van deze omvang op scholen uitgevoerd. Blocken: “Zo kunnen we schoolsluitingen in de toekomst mogelijk voorkomen.”

Luchtzuiveringsapparatuur 

Het idee is om in vijf klaslokalen per school luchtzuiveringsapparatuur te plaatsen. Het is de bedoeling dat de schoolleiding tot aan de zomer in deze vijf ruimtes – maar ook in vijf klassen zonder aircleaners – het aantal coronabesmettingen bijhoudt.

Virusdeeltjes 

Tegelijkertijd meten de onderzoekers met speciale meetapparatuur of de hoeveelheid virusdeeltjes in de lucht vermindert. Deze meetapparatuur bestaat uit sensoren die onder meer de concentratie CO2, de hoeveelheid aerosolen, de temperatuur, de luchtvochtigheid, het geluid en de viruslading in de lucht meten. Voor de kinderen zelf verandert er niets, zij krijgen op dezelfde manier les.

Basisonderwijs 

Basisscholen kunnen kosteloos deelnemen aan het project, en de animo is groot. In België is aanmelden niet meer mogelijk. Daar worden momenteel volop luchtreinigers geïnstalleerd. Ook Nederland zit bijna aan de limiet wat betreft het aantal deelnemende onderwijsinstellingen. Vrijdag is in ons land de eerste installatie geplaatst, in Kindcentrum De Kiezel in Best.

De leiding van De Kiezel hoopt dat luchtzuiveringsapparaten bijdragen aan het openhouden van de scholen. Directeur Marjolein van Lieshout van De Kiezel is enthousiast: “Ik hoorde via een ouder van het onderzoek en dacht: zo kunnen wij bijdragen aan het openhouden van scholen. Het kost ons geen geld of extra moeite want bijhouden hoeveel kinderen afwezig zijn vanwege corona deden we toch al.”

Dit project is een vervolg op eerder onderzoek van Blocken en zijn onderzoeksteam aan de TU Eindhoven naar de verspreiding van aerosolen in onder meer binnensportaccommodaties en stadions. Eén van hun conclusies: een combinatie van ventilatie en luchtreiniging is een goede voorzorgsmaatregel – met ventilatie alleen voer je aerosolen onvoldoende af.

Blocken: “Tenzij er genoeg ventilatiecapaciteit is, maar dat betekent dat grote hoeveelheden koude buitenlucht steeds opnieuw opgewarmd moeten worden. Dat is met de huidige energieprijzen en in het kader van de klimaatverandering onverantwoord.”

Aircleaners 

In landen als Duitsland, Zuid-Korea en Australië worden aircleaners al volop ingezet. Dus wil Blocken onderzoeken of luchtreiniging de remedie tegen Nederlandse en Belgische lockdowns kan zijn. “In 2020 liepen we op dit thema even voorop, daarna is het weggezakt en zijn we ingehaald door andere landen.”

Hij benadrukt geen zakelijk belang te hebben. Fabrikanten die aan strenge voorwaarden voldoen, denk aan toetsing door een onafhankelijke instantie, mogen hun producten gratis ter beschikking stellen. De school is niet verplicht deze installaties na het onderzoek aan te schaffen. Blocken: “Ik denk niet dat we deze crisis enkel kunnen bestrijden als we sturen op gedrag. Ik geloof juist dat ook technologische oplossingen kunnen bijdragen aan de bestrijding van de pandemie.”

Definitieve resultaten 

Wanneer Blocken, Peeters en Van Ranst definitieve resultaten van het onderzoek kunnen overleggen, is nog niet bekend. Dat hangt af van het peer review proces, de academische toetsing van het proefproject.

De volgende bedrijven stellen gratis luchtreinigers ter beschikking voor de duur van het project: Euromate, Allora Factory, Philips, Signify, Ergopolis Distribution, Dehaco, Trox en Deltrian. Vaisala en ABB steunen met extra apparatuur.

Door: Nationale Onderwijsgids 
Beeld: Paul Raats