Sociale en geesteswetenschappers hebben alles in huis om met hun werk bij te dragen aan de maatschappij. Van politieke processen tot een betere kwaliteit van publieke instituties en het functioneren van mensen: de sociale en geesteswetenschappen zijn er volop mee bezig en leveren waardevolle inzichten. Deze kennis stroomt echter niet vanzelf de maatschappij in, constateerde de Sociaal-Wetenschappelijke Raad van de KNAW, die er in januari 2021 een succesvolle conferentie over organiseerde. Uit die bijeenkomst volgt nu de brochure ‘Wetenschap met de ramen wijd open’.

Impact

Niet iedere sociale of geesteswetenschapper hoeft zich bezig te houden met impact of erin te excelleren, stellen de auteurs, die ook erkennen dat werken aan impact het toch al goed gevulde takenpakket van academici nog voller maakt. Maar uit eigen ervaring weten ze ook dat als je ermee aan de slag gaat, je een waardevolle bijdrage kunt leveren aan de maatschappij én het je eigen onderzoek kan versterken.

Impact maken kan op veel verschillende manieren. Het begint al met de keuze van de vraagstukken waar je je op richt in je onderzoek. Daarbij is impact niet alleen voorbehouden aan wetenschappers die zich bezighouden met toegepast onderzoek. Niets is immers zo praktisch als een goede theorie. En juist bij het opstellen van fundamenteel wetenschappelijke vragen is het belangrijk ook alvast stil te staan bij de mogelijke impact die het onderzoek kan hebben. Dit kan een feedback loop creëren die het onderzoek uiteindelijk sterker maakt.

Handvatten 

De brochure geeft jonge maar ook meer gevorderde wetenschappers handvatten om hun onderzoek breder te laten landen. Dat zijn praktische wenken, zoals het zoeken naar een helder narratief en het juiste idioom bij je onderzoek. Of het goed nadenken over de juiste timing voor het brengen van een boodschap: kun je aansluiten bij een beleidsagenda, zodat je besluiten kan beïnvloeden? Denk ook aan zaken als het bespreken van het onderwerp met leidinggevenden. Want impact maken is ook echt ‘werk’, waar je als wetenschapper serieus tijd in moet investeren. Maar waar je ook wat voor terugkrijgt. Het is uiteindelijk ook aan je instelling om je te ondersteunen in wat je nodig hebt om er een succes van te maken.

Onwelkome boodschappen 

Tot slot raden de auteurs hun jonge collega’s aan altijd goed na te denken wat anderen met wetenschappelijk werk kunnen doen. Tegelijkertijd moet wetenschap soms ook onwelkome boodschappen brengen. Want impact, zo luidt de laatste les, mag nooit ten koste gaan van wetenschappelijke onafhankelijkheid.

Door: Nationale Onderwijsgids
Beeld: KNAW