Er zijn weinig gegevens beschikbaar over migratieachtergrond, etniciteit of racialisering van de medewerkers van Nederlandse universiteiten. Het verzamelen van deze data is omstreden, maar kan bijdragen aan de bestrijding van racisme en discriminatie. De Jonge Akademie onderzocht de mogelijkheden voor verzameling van antidiscriminatiedata, waarin het zelf categoriseren door mensen van kleur centraal staat. Dat meldt De Jonge Akademie.
Om discriminatie en racisme in de Nederlandse academie te onderzoeken en bestrijden zijn cijfers nodig. Maar het verzamelen van kwantitatieve data is om verschillende redenen omstreden (denk aan het toeslagenschandaal). De Jonge Akademie publiceert vandaag twee rapporten waarin de problematiek van dataverzameling en een deel van de oplossing in kaart worden gebracht. De sleutel ligt bij ‘zelfcategorisering’, waarbij studenten en staf wordt gevraagd zelf hun etniciteit, herkomst, religie, etc. aan te geven. Dit in tegenstelling tot categorisatie door derden op basis van data uit de bevolkingsstatistiek, zoals op dit moment gebruikelijk is in Nederland. De rapporten verkennen twee aspecten die tot nu toe ontbraken in de discussie: de aanpak van universiteiten in het buitenland en de visies van mensen van kleur uit de universitaire gemeenschap op het bijhouden van data.
Dataverzameling
Op basis van deze verkenning worden geen harde conclusies getrokken of aanbevelingen gedaan. Wel levert het aandachtspunten op voor toekomstige discussies en voor kennisinstellingen die zelf met dataverzameling aan de slag willen. Voorzichtige conclusies zijn dat dataverzameling in de ogen van de geïnterviewde studenten en staf van kleur een noodzakelijk kwaad is. Het is alleen wenselijk als studenten en staf van kleur bij het hele proces betrokken worden en de instelling die de data verzamelt aantoonbaar betrouwbaar is. Zelfcategorisering is hierbij de voorkeursmethode, waarbij het mogelijk moet zijn om categorieën aan te passen of toe te voegen. Bij de buitenlandse kennisinstellingen zijn de (koloniale) geschiedenis en nationale wet- en regelgeving bepalend voor de manier van dataverzameling. Er is bovendien onderscheid tussen dataverzameling op nationaal niveau en op instellingsniveau. Het eerste is van bovenaf opgelegd om te controleren of aan landelijke diversiteitseisen is voldaan. Het tweede gebeurt op eigen initiatief van de instelling en heeft als doel ongelijkheid en racisme te signaleren en actief tegen te gaan.
Interview en analyse
De Jonge Akademie interviewde elf medewerkers van kleur bij Nederlandse universiteiten en vijf vertegenwoordigers van multiculturele en/of antiracistische studentenorganisaties. Daarnaast analyseerde ze buitenlandse vragenlijstmethoden waar gebruikgemaakt wordt van zelfcategorisatie en eventuele meerkeuze-antwoorden.
Door: Nationale Onderwijsgids
