Studenten, docenten en onderzoekers meer rust en ruimte bieden gedurende het studiejaar. Dat is de doelstelling van pilots rond een ‘slimmer collegejaar’. Minister Dijkgraaf (OCW) nodigt met name universiteiten uit om deel te nemen aan een van deze pilots, zo schrijft hij vandaag aan de Tweede Kamer. De pilots behelzen het slimmer inrichten van bestaande onderwijsactiviteiten en het op verantwoorde wijze verminderen van het aantal weken met onderwijs en/of tentamens. Zo krijgen onderzoekers en docenten meer tijd voor het doen van onderzoek en het verbeteren van het onderwijs. Studenten profiteren van de extra ruimte met bijvoorbeeld meer tijd voor stages en meer keuzemogelijkheden rond het tempo en de timing van studeren, scripties en toetsmomenten. Dat meldt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
De pilots zijn een reactie op het vorig jaar gepubliceerde advies ‘Een slimmer academisch jaar’ van De Jonge Akademie. Uit deze analyse van het Nederlandse academisch jaar blijkt dat dit in vergelijking met het buitenland relatief intensief en lang is: het Nederlandse jaar is gemiddeld tot wel 9 weken langer dan bij andere vergelijkbare universiteiten in de EU (onderwijs- en tentamenweken opgeteld). Dat zorgt voor een hoge werkdruk bij docenten, onderzoekers en studenten en laat weinig tijd voor onderzoek en ontwikkeling en innovatie van het onderwijs. Dit probleem speelt vooral op de universiteiten.
Slimmer inrichten van bestaande onderwijsactiviteiten
In de pilots gaat het om het slimmer inrichten van bestaande onderwijsactiviteiten en het terugbrengen, op een verantwoorde wijze, van het aantal onderwijs- en/of tentamenweken. Zo kunnen instellingen zich richten op het goed doorlichten van opleidingen op onnodige overlap tussen onderdelen en het terugbrengen van een overmaat aan tussentoetsen. Ook kunnen er grenzen worden gesteld aan het aantal herkansingsmomenten. Verder kunnen instellingen roosters op een slimmere wijze inrichten en online contact op een goede manier inzetten.
Werkdruk verlagen
De pilots moeten de werkdruk bij docenten, onderzoekers en studenten verlagen en ruimte scheppen voor andere activiteiten. Docenten en onderzoekers komen zo meer toe aan onderzoek, het verbeteren en vernieuwen van het onderwijs en het volgen van trainingen en cursussen. Studenten krijgen meer keuzemogelijkheden als het gaat om de timing en het tempo van hun studie en ook de toetsmomenten. Verder is er meer tijd voor extra curriculaire activiteiten, summer schools, stages, buitenlandverblijf en een betere balans tussen studie, (bij)baan en privé.
Minister Dijkgraaf: “In mijn gesprekken met onderzoekers, docenten en studenten hoor ik de enorme behoefte aan meer ademruimte. Onderzoekers die onvoldoende aan onderzoek toe komen, studenten die zuchten onder een hoge studielast, met als gevolg psychische druk en werkstress. Op dit moment is de balans tussen onderzoek en onderwijzende taken zoek. Met deze pilots wil ik samen met universiteiten en hogescholen proberen hen meer rust en ruimte te bieden. Ik wil zo werken aan een hoger onderwijsstelsel met meer vrije ruimte om te ademen.”
Pilot
De minister nodigt nu de universiteiten én twee hogescholen die hebben meegedacht formeel uit om deel te nemen aan een van de pilots rond een slimmer collegejaar die afgelopen periode door hen zijn uitgewerkt. Meerdere universiteiten hebben al concrete interesse getoond. Instellingen kunnen deelnemen aan een pilot met maximaal drie opleidingen en/of organisatie-eenheden, gedurende de periode 2023-2026. Elke faculteit of instelling bepaalt zelf wat voor hen de werkdruk kan verlagen.
Voorop staat dat de pilots niet ten koste mogen gaan van onderwijskwaliteit, het eindniveau van studenten en de eindkwalificaties van de deelnemende opleiding. Ook zal worden voorkomen dat hetzelfde aantal uren college in minder weken wordt gepland. In totaal stelt minister Dijkgraaf 10 miljoen euro beschikbaar voor de pilots. De Universiteit van Amsterdam en de Erasmus Universiteit Rotterdam zorgen voor het delen van kennis, monitoring en verantwoording. Twee jaar na invoering wordt bekeken wat de eerste opbrengsten van de pilots zijn en of bijsturing wenselijk is.
Door: Nationale Onderwijsgids
