Begin januari publiceerde Randstad voor de zevende keer een overzicht met de meest kansrijke beroepen. Voor dit jaar staan er 28 nieuwkomers in, waaronder hovenier, loodgieter, belastingadviseur en pedagogisch medewerker kinderopvang. Maar wat zijn nu banen die twintig jaar geleden nog bestonden, en nu langzaamaan verdwijnen? Welke banen zien we over een aantal jaren een opmars maken? En nog belangrijker, welke banen zijn nou écht toekomstbestendig? De redactie van de Nationale Onderwijsgids zocht het uit.
De banen van de toekomst
Dronepiloot
Geen piloot meer in een vliegtuig, maar vanaf de grond een drone besturen. Ook dan ben je een piloot. Je hoeft er echt niet het leger voor in. Dronepiloten zijn ook inzetbaar in de bouw, transport of de journalistiek.
De drone en het risico van de vlucht bepalen welke opleiding je moet volgen. Je hebt een Europees Dronebewijs nodig als je dronevluchten wil maken met een laag risico. Daarvoor wordt er eerst een theorie-opleiding gevolgd. Dat kan bij een instituut naar keuze, want de opleidingen hoeven niet aan speciale eisen te voldoen. Het (online) examen moet gedaan worden bij een exameninstituut dat door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is aangewezen.
Voor het vliegen met een drone in bijvoorbeeld het leger heb je wel een Europees Dronebewijs nodig. Daarvoor volg je eerst een opleiding voor de specifieke PDRA (PreDefined Risk Assessment)/STS (Standaard Scenario) waaronder je zou willen vliegen.
De Drone Flight Academy B.V., Omni-Drones B.V. en de Dutch Drone Academy bieden de praktijkopleiding aan.
3D-printspecialist
Een 3D-printspecialist helpt burgers en bedrijven bij het omzetten van ontwerpen in driedimensionale objecten met de hulp van 3D-printers. Als printspecialist kan je ook door de opdrachtgever zelf worden gevraagd om driedimensionale objecten te bedenken en te ontwerpen.
Als je 3D-printspecialist heb je een opleiding in techniek, industrieel ontwerp of een aanverwant vakgebied nodig. Ook zijn er verschillende trainingen en cursussen beschikbaar om specifieke vaardigheden te ontwikkelen die je nodig hebt voor deze baan. Denk daarbij aan technische vaardigheden als kennis van CAD-software en inzicht in 3D-printen. Maar ook heb je creativiteit nodig om 3D-ontwerpen te maken.
Dataverpleegkundige
Het doel van een dataverpleegkundige is om de kwaliteit van de verpleegkundige digitale data te optimaliseren en om deze data te gebruiken voor het leren en verbeteren. Op die manier kunnen ouderen langer zelfstandig functioneren, maar daarvoor moet wel eerst worden gekeken naar welke data te gebruiken is.
Om te kunnen beginnen aan een opleiding tot dataverpleegkundige heb je eerst een bachelor in Data (Science) nodig. Maar ook een opleiding in de richting van Business of IT is mogelijk. In de praktijk doorgroeien naar Data Analist door werkervaring op te doen en cursussen en trainingen te volgen is ook een optie.
Bij het Amsterdam UMC gaat in maart de module Health data science/Big data van start. Met deze module leer je kennismaken met de technieken, hoe je de resultaten kunt interpreteren en hoe HDS/BD toegepast kan worden in de professionele werkomgeving. De module is als e-learning te volgen. Er handig, want dan kan je de theorie op je eigen tempo bestuderen. Daarnaast wordt er samengewerkt in groepen en de module wordt in het Nederlands en Engels aangeboden.
Artificial Intelligence Engineer
Als artificial intelligence engineer bouw je AI-modellen die inzicht verschaffen en gebruikt kunnen worden voor beslissingen die een bedrijf maakt. De AI-modellen kunnen veel invloed hebben op de organisatie waar je werkt.
De Nederlandstalige bachelor studie Artificial Intelligence is onder meer te volgen bij de Universiteit Utrecht, Rijksuniversiteit Groningen, de UvA, Radboud Universiteit Nijmegen en Maastricht University. Na de bachelor is het mogelijk om een aansluitende master te volgen, zoals bijvoorbeeld de master Artificial Intelligence aan de Universiteit van Amsterdam.
Ook in het Engels kan je de bachelor volgen. Dit kan bij de Vrije Universiteit van Amsterdam en Tilburg University.
Na je master kan je je ook nog specialiseren in onderzoek. Ook dat doe je aan de universiteit. Daar kan je bijvoorbeeld onderzoeken hoe robots zo goed mogelijk hun taken kunnen uitvoeren.
Cyber Security Specialist
Het verschilt per organisatie wat een cyberspecialist doet. Maar over het algemeen stelt diegene een plan op om ervoor te zorgen dat de netwerken en/of systemen van het bedrijf niet gehackt kunnen worden. Ook geeft de specialist advies over de beveiliging van huidige en nieuwe informatiesystemen.
Het is belangrijk dat je, als je Cyber Security specialist wil worden, een IT-gerelateerde hbo- of wo-opleiding hebt afgerond. Veel organisaties geven daarbij de voorkeur aan een opleiding richting Informatica, Cyber Security of Security & Network engineering. Dit is echter geen harde eis. Hoe beter je op de werkvloer presteert, hoe minder belangrijk je opleiding uiteindelijk is. Wel moet je veel weten van computersystemen, netwerktechnieken, IT-regelgeving, softwareontwikkeling en programmeertalen.
Deze banen zijn in de toekomst niet meer nodig
Reisagent
Als reisagent werk je in een reisbureau. Daar verkoop je niet alleen reizen, maar je geeft ook informatie en advies over het reisaanbod aan de klanten. Als reisagent moet je tussen alle aanbiedingen snel een reis zien te vinden die bij de klant past. Of je bedenkt, samen met de klant, een reis.
Een toerisme-opleiding op mbo-niveau is eigenlijk al voldoende om later te beginnen als reisagent. Maar hoe vaak je zie je nu nog iemand zitten bij een reisbureau? Pakketreizen worden steeds vaker online geboekt zonder de tussenkomst van een reisagent. Mocht je toch iets willen doen in de toerismebranche, dan is het toekomstbestendiger om als receptioniste in de hotelbranche te werken. Hotels blijven voorlopig wel bestaan.
Caissière
Een caissière is een duur woord voor kassamedewerker. Je helpt klanten die afrekenen en je scant producten. Van voeding tot kleding. Soms worden je werkzaamheden als caissière ook aangevuld met andere klussen in de winkel, zoals vakkenvullen, schoonmaken en mensen helpen.
Qua opleiding heb je het misschien het makkelijkst van allemaal, want er zijn geen specifieke opleidingen nodig om het vak van caissière uit te voeren. Sommige winkeliers eisen wel maximaal mbo werk-/ of denkniveau. Caissières in supermarkten zijn ook meestal scholieren met een bijbaantje, maar in grote supermarkten loopt minimaal één ervaren fulltime volwassen caissière rond.
Helaas zie je steeds vaker dat de zelfscan de taken van een caissière overneemt. In supermarkten is vaak nog maar één ‘echte’ kassamedewerker te vinden, en dan nog gebruiken veel mensen uit gemakzucht de zelfscan. Een uitstervend beroep dus.
Administratief medewerker
Een administratief medewerker houdt de administratie van een bedrijf of organisatie bij. Vaak heb je alleen ondersteunende administratieve taken bij het bedrijf in kwestie. Zo beheer je bijvoorbeeld de agenda, verstuur je facturen en neem je de telefoon op.
Meestal heb je een mbo-diploma nodig als je aan de slag wil als administratief medewerker. Als je in je vak verder wil doorgroeien, dan zijn er nog verschillende mogelijkheden op hbo-niveau. Je zou dan een opleiding boekhouden of bedrijfsadministratie kunnen volgen.
In de toekomst zal alles steeds meer digitaal gaan, dat zien we nu al steeds vaker. Agenda’s beheren mensen zelf via hun mobiele telefoon en facturen gaan automatisch de deur uit. Nu schijnt het wel zo te zijn dat als je je baan kwijtraakt als administratief medewerker, je wel snel aan de slag kunt bij een klantenservice. In een artikel van het AD is te lezen dat administratief medewerkers vaak heel geschikt zijn voor klantcontactberoepen, omdat ze daar de juiste competenties voor hebben.
Traditionele banen waar zeker nog een toekomst in zit
Leraar
Vanwege het enorme tekort zijn leraren nog steeds nodig. Een robot voor de klas klinkt misschien leuk, maar de kans dat dat gaat gebeuren is toch vrij klein. Je bent als leraar verantwoordelijk voor het vakinhoudelijke, vakdidactische en pedagogische proces in de klas waar jij lesgeeft en in de school. Je moet zelfstandig lessen voorbereiden en deze voer je vervolgens ook uit. Ook ben jij verantwoordelijk voor het beoordelen van de prestaties van leerlingen.
Je hebt een afgeronde hbo-opleiding leraar basisonderwijs (pabo) nodig om als leraar in het gehele basisonderwijs te mogen werken. De voltijdopleiding aan de pabo duurt 4 jaar en tijdens het derde leerjaar ga je je specialiseren. Je kan dan kiezen voor jonge kinderen van 4 tot 8 jaar, of voor de leeftijdsgroep van 8 tot 12 jaar. In het vierde jaar van de pabo volgt er nog een lange stage.
De academische lerarenopleiding primair onderwijs (alpo) duurt ook vier jaar. Deze studie combineert de universitaire studie onderwijskunde of pedagogiek met het hbo-programma van de pabo. Voor deze lerarenopleiding heb je wel een vwo-diploma of een propedeuse van de pabo nodig.
Ook als zij-instromer kan je nog een lerarenopleiding doen. Voorwaarde is wel dat er dan uit het geschiktheidsonderzoek naar voren komt dat deze opleiding in maximaal twee jaar tijd afgerond kan worden. Ook heb je een afgeronde hbo-opleiding of universitaire opleiding nodig, of een gelijkwaardig diploma.
Ook met een vwo-diploma kan je bij een aantal pabo’s in aanmerking komen voor een verkorte lerarenopleiding van drie jaar.
Verpleegkundige
De aankomende jaren worden we met zijn allen alleen maar ouder en de vergrijzing neemt toe. Verpleegkundigen zijn hard nodig om iedereen een handje te helpen met het ouder worden.
Als verpleegkundige voer je veel verschillende werkzaamheden uit. Je zorgt voor je patiënt en je werkt nauw samen met andere zorgverleners. Je voert verschillende medische handelingen uit, zoals bloedprikken, bloeddruk meten, infuus inbrengen en het toedienen van medicijnen.
Om aan de opleiding tot Verpleegkundige te beginnen heb je een mbo-4, havo- of vwo-diploma nodig. De opleiding duurt drie tot vijf jaar. Bij sommige hogescholen kan je een verkorte opleiding volgen. Dat kan met een vwo-, hbo- of wo-diploma of als je al veel werkervaring hebt. Als je 21 jaar of ouder bent en je hebt geen toelaatbare diploma’s, dan je nog wel een 21+ onderzoek aanvragen. De opleiding zelf test dan of je genoeg kennis en vaardigheden hebt om als verpleegkundige aan het werk te gaan.
Medewerker in de bouw
Aangezien er op de woningmarkt ook flinke problemen zijn en er meer huizen bijgebouwd moeten worden, zit je als medewerker in de bouw de komende tijd ook nog wel goed.
Het werken in de bouw is vraagt fysiek wel veel van je en ook de kennis over bouwmaterialen, gereedschappen en technieken is ontzettend belangrijk. Ontwerpen, bouwen, installeren, repareren of onderhouden, het hoort allemaal bij het werken in de bouw. Je bent niet per se alleen maar een bouwvakker.
Het is bij het werken in de bouw handig als je een vmbo2-diploma hebt, maar voor veel vacatures heb je een mbo-diploma nodig. Daarbij kan je denken aan een opleiding tot metselaar, timmerman of elektricien. Op hbo- en universitair niveau zijn er ook opleidingen voor de bouw te vinden, maar dan gaat het wel vaker om functies op kantoor.
De belangrijkste tip
Natuurlijk hopen we dat je iets hebt aan deze tips, maar het belangrijkste van alles is dat je doet wat je leuk vindt.
Door: Nationale Onderwijsgids / Femke van Arendonk
Bronnen: FutureMindz, Inspectie Leefomgeving en Transport, Jobpersonality, Baansnel, Nationale Beroepengids, AMC, Onderwijskiezer, YoungCapital, LOI, Randstad, Opleiding.nl, Working Talent en Monsterboard