Deze week worden de scores bekend van de Cito-eindtoets die bij ongeveer 165 duizend leerlingen uit groep 8 is afgenomen. De inspectie doet elk jaar “enkele onderzoeken” naar onregelmatigheden, zoals scholen of klassen die opeens opvallend hoge of lage scores behalen. Ook krijgt de inspectie elk jaar tips en meldingen van fraude.

De inspectie neemt mogelijk gerommel met de Cito-toets erg serieus. “Leerlingen kunnen hiervan de dupe worden,” zegt een woordvoerder van de Onderwijsinspectie. “Leerlingen hebben er niets aan als zij met een te hoge Cito-score naar de middelbare school gaan en daar niet mee kunnen komen. Daarnaast kan het stevige consequenties hebben als blijkt dat een school onjuiste Cito-gegevens aanlevert.”

Toetsinstituut Cito zegt niet te weten hoe vaak er wordt geknoeid met de toetsen. Leerlingen vullen de toetsformulieren met potlood in en leveren die in bij de leraar. De school stuurt de formulieren door naar Cito. “Een gummetje is zo gepakt,” zegt Liesbeth van Litsenburg van Cito. Felix Razenberg van onderwijsadviescentrum KPC Groep zegt dat slechts in zeldzame gevallen scholen met opzet foute gegevens rapporteren. “Wij vinden allerlei verklaringen,”  zegt Razenberg, “soms is het de test, het niveau van de leerlingen of dat leraren verschillend met de test zijn omgegaan. Docenten krijgen vaak onvoldoende instructies mee.”

Volgens Litsenburg van Cito worden scholen, leraren en kinderen te veel afgerekend op de score die ze halen voor de Cito-toets. De toets was ooit bedoeld als audit voor de school maar is inmiddels een belangrijk meetinstrument geworden die mede bepaald welk niveau in het voortgezet onderwijs zij mogen volgen. “Er zitten perverse prikkels in het systeem,” aldus Litsenberg. Vanaf volgend jaar valt de Cito-toets onder het toezicht van het College voor Examens, die ook toeziet op de eindexamens in het voortgezet onderwijs.

© Nationale Onderwijsgids