Het systeem stelt dat het funderend onderwijs gratis is, maar in de praktijk blijkt dat gewoon niet waar. Scholen vermelden onvoldoende dat het gaat om een vrijwillige bijdrage en manipuleren ouders kosten te maken. Bijvoorbeeld voor digitale middelen zoals een iPad. Dat hoeft niet erg te zijn, als iedereen dat gemakkelijk zou kunnen betalen. Dat geldt helaas voor maar een deel van de bevolking. Daardoor werkt de bijdrage als een mechanisme van uitsluiting met een duidelijke tweedeling tot gevolg: leerling die wél mee op schoolreis gaan en leerlingen die gedwongen thuisblijven. Leerlingen die niet naar hun school van keus kunnen omdat de school vanzelfsprekend acht dat iedereen een iPad bezit.

Je hoeft nog geen uurtje te scrollen door schoolgidsen om erachter te komen hoe dwingend scholen dat kunnen formuleren: een school heeft het zelfs over een 'bring your own device' beleid. Stichting leergeld heeft voor leerlingen een klein bedrag gereserveerd, maar lang niet genoeg om zoiets te kunnen bekostigen.
Begin februari is er nog een boete van 30.000 aan een basisschool opgelegd omdat zij ‘semi-vrijwillig’ 1000 euro per jaar per leerling vroegen. De rechter en de Raad van State hebben daarmee reeds een duidelijk signaal afgegeven. Hopelijk is de nieuwe wet een aanvulling daarop en een echt stopsignaal aan alle scholen in PO en VO dat schoolkosten binnen de perken moeten blijven én vrijwillig. Er zijn immers ook scholen die wél de iPad voor hun leerlingen betalen.

Het LAKS is bij voorbaat blij met nieuwe ontwikkelingen op dit vlak en kijkt uit naar de details van de nieuwe wet. Leerlingen wordt opgeroepen om hoge schoolkosten bij het LAKS te melden. Het grapje "onderwijs is gratis, maar niet kosteloos" is namelijk nog altijd actueel.

Door: Redactie Nationale Onderwijsgids