Vandaag is het WereldStotterdag en dit jaar zet het Stotterfonds zich tijdens de campagne in voor jongeren tussen de twaalf en achttien jaar, met de slogan ‘dare to be y-y-y-you’. Iedereen mag zichzelf zijn, ook al is dat nog zo moeilijk, zeker als tiener en nog eens extra als je stottert. Hoe kunnen mensen die niet stotteren daar bij helpen? Wij zetten een aantal feiten over stotteren op een rijtje, inclusief enkele tips voor luisteraars.
Stotteren is een stoornis die beïnvloedt hoe vloeiend iemand spreekt. Het leidt onvrijwillig tot opvallende herhalingen en verlengingen maar ook tot blokkades van lettergrepen of klanken. In Nederland zijn er zo’n 170.000 mensen die stotteren.
Hoe ontstaat stotteren?
Vaak begint stotteren al op jonge leeftijd. Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar de oorzaken van stotteren, maar er zijn duidelijke aanwijzingen dat het genetisch bepaald en dus erfelijk is. Uit hersenscans is bovendien gebleken dat de hersenen van mensen die stotteren net wat anders gevormd zijn dan die van mensen die niet stotteren. Het is alleen nog niet duidelijk of dit een oorzaak of een gevolg van stotteren is.
Verborgen stotteren
Het StotterFonds vergelijkt stotteren met een ijsberg: het openlijk stotteren dat de luisteraar waarneemt is het deel van de ijsberg dat zich boven water bevindt, maar er is ook nog een erg groot deel dat niet zichtbaar is. Dit wordt ook wel ‘verborgen stotteren’ genoemd, en gaat vooral om de gevoelens en gedachten van de persoon die stottert. In sommige gevallen speelt dit voor de persoon in kwestie een grotere rol dan het openlijk stotteren. Het kan gaan om spreekangst, het vermijden van moeilijke woorden en minderwaardigheidsgevoelens.
Hoe kun je helpen?
Ten eerste is het voor luisteraars erg belangrijk om hetzelfde te reageren op mensen die stotteren als op mensen die niet stotteren. Maak niet iemands zinnen af en let vooral op wat er gezegd wordt en niet op hoe het gezegd wordt. Goed bedoelde adviezen zoals ‘doe maar rustig’ of ‘haal eens adem’ helpen ook niet; de persoon doet hoogstwaarschijnlijk zelf al erg zijn of haar best om niet te stotteren. Accepteer het en behandel degene net als ieder ander. Kijk de persoon aan als hij of zij spreekt, en neem de tijd om echt goed te luisteren en aandacht te geven aan de persoon en wat hij of zij te vertellen heeft.
Stotteren op school
Het StotterFonds vraagt dit jaar extra aandacht voor stotteren in de schoolsetting. Stottertherapeuten worden gevraagd om hier bij stil te staan bij het ondersteunen van hun jonge cliënten. Het kan hierbij gaan om voorlichting geven op scholen of gesprekken plannen met mentoren om afspraken te maken over onder andere mondelinge toetsen, maar het belangrijkste is om in gesprek te gaan met de jongere zelf over wat hij of zij op school nodig heeft. Ook voor docenten is het goed om bewust te zijn van de behoeften van leerlingen die stotteren.
Voor meer informatie over stotteren, zie de website van het StotterFonds.
Door: Nationale Onderwijsgids
Bron: StotterFonds
