Life-events zoals rouw en overgang kunnen invloed hebben op je werk. Daarom maakt CNV zich al enige tijd hard voor aandacht hiervoor. Er is content over, verzameld op themapagina’s op de website, er zijn handreikingen, workshops, webinars, trainingen. En inmiddels zijn dan ook de eerste afspraken in cao’s een feit. Een inkijkje van de cao-onderhandelaars Gemeenten, Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT) en Primair onderwijs (PO).

Openheid over de overgang

De life-events rouw en overgang zijn op initiatief van CNV opgenomen in de inzet van de vakbonden’, vertelt cao-onderhandelaar PO Gerlinde Michels. "In eerste instantie vond de werkgever rouw wel logisch en overgang wat minder. Maar afgelopen jaar hebben we als CNV aardig de weg geplaveid naar openheid over de overgang. Dat opgeteld bij het enorme aantal vrouwelijke werknemers in het PO en je bent er."

"Ik ben heel blij met de erkenning die er nu is, dat overgang en rouw invloed kunnen hebben op je inzetbaarheid. En dat je daarover in gesprek moet als werknemer en werkgever", stelt Michels tevreden vast. In de afspraken staat dat werkgevers worden aangemoedigd om met de werknemer tot maatwerkafspraken te komen. Te denken valt daarbij aan coaching of het (tijdelijk) hebben van een ander werkritme.

Verder is afgesproken dat werkgevers zorgen voor een passend rouwprotocol. En dat sociale partners de door CNV gemaakte handreiking Open over de overgang en Handreiking Rouw in het onderwijs onder de aandacht brengen van schoolorganisaties, schoolleiders en HR-afdelingen.

Overlijdensverlof 

Michels: "Ik ben blij dat we voor het overlijdensverlof het begrip nabestaanden hebben kunnen verbreden naar “iemand die dierbaar voor je is geweest.” We horen dan wel eens dat dat echt wel geregeld is op scholen, maar een cao sluit je nou juist af voor die paar procent van de scholen waar het níet geregeld is, waar het “goede gesprek” nou net níet loopt."

"In de inzetbrief voor 2022 hadden we het onderwerp overgang al staan", vertelt Marc Dorst, onderhandelaar cao-gemeenten. "Maar toen werd er nog een beetje lacherig om gedaan. We hebben het echter volgehouden en er in 2023 gewoon weer in gezet. En nu hebben we resultaat. Ik vind hierop inzetten en hierop ondersteunen een taak van de moderne vakbond."

Adviesaanvraag bij de SER 

Er is afgesproken om een adviesaanvraag in te dienen bij de SER hoe om te gaan met gevolgen van rouw, overgang en menstruatie voor het werk. "De SER is daar inmiddels mee aan het werk. Ik hoop dat het een beetje opschiet, zodat we er in de volgende cao concreter over kunnen worden", zegt Dorst.

Dorst weet dat er behoefte is aan duidelijkheid in de praktijk. "Ik hoor regelmatig van leden dat het maar helemaal afhangt van de leidinggevende of je vrij kunt krijgen voor een uitvaart van een opa bijvoorbeeld. Dat kan eigenlijk niet zo zijn. Ook met overgang weten we dat er met relatief kleine aanpassingen een hoop ellende, zoals de verkeerde diagnose burn-out bijvoorbeeld, voorkomen kan worden. Laten we die ruimte dan vastleggen."

"Waarom het in de cao thuishoort, krijgen we wel eens als vraag", onthult Dorst. "Omdat rouw en overgang verzuim en uitval kunnen veroorzaken en dat is voor niemand goed. En omdat er een basisrecht moet zijn waarop werknemers kunnen terugvallen, ook al is het aan gemeenten zelf hóe ze het gaan regelen om werknemers óndanks life-events duurzaam aan het werk te houden."

Bepalingen over rouw 

In de cao VVT zijn vorig jaar bepalingen over rouw aangepast. Onderhandelaar Jorick de Bruin: "De regels van eerste en tweedegraads en x aantal dagen hebben we er toen uitgehaald. We hebben het verbreed: voor overlijden in familiekring of van een goede vriend, moet je verlof kunnen krijgen. We willen dat werknemer en werkgever het goede gesprek voeren en tot maatwerkoplossingen komen."

Duurzame inzetbaarheid 

"De ouder wordende mens moet een factor zijn op het werk", vindt De Bruin. "We gaan werken aan pilots voor duurzame inzetbaarheid. De overgang zal daarin een plaats krijgen. Dan kun je denken aan bijvoorbeeld extra verlof, niet ziek hoeven melden, bewustwording, flexibele inroostering. Dit is een eerste stap. In een volgende cao kan dat leiden tot borging in de cao. Maar we willen vooral de dialoog tussen werkgever en werknemer stimuleren."

"Ik ben heel blij dat erkend wordt dat verschillende levensfasen van werknemers gevolgen kunnen hebben voor de inzetbaarheid. Bespreekbaar maken is al een belangrijk deel van de oplossing. En dat zit nu verweven in de toon van de hele cao. En dat is zeker voor zo’n sector met zo veel vrouwen heel belangrijk."

Door: Nationale Onderwijsgids