De focus ligt niet alleen op het voorkomen van spionage en het lekken van technologie, maar ook op de invloed van buitenlandse overheden, vooral die van China, Rusland en Iran. Daarnaast spelen mensenrechten een cruciale rol bij het evalueren van internationale samenwerkingen.

Verhoogde waakzaamheid na waarschuwingen

De waarschuwing van de NCTV in 2022 over spionage, voornamelijk betreffende activiteiten vanuit China, heeft geleid tot verhoogde alertheid. TU Delft heeft een beleid geadopteerd dat gericht is op maximale openheid, maar met restricties waar noodzakelijk.

Voorwaardelijke samenwerking

In gevallen waar twijfel bestaat, worden onderzoekers soms niet volledig afgewezen, maar kunnen zij onder strikte voorwaarden toch samenwerken. Zo kunnen er eisen gesteld worden zoals het verwijderen van gevoelige informatie wanneer men naar risicolanden reist.

Consultatie bij Loket Kennisveiligheid

Bij onzekerheid over specifieke gevallen kunnen universiteiten advies inwinnen bij het Loket Kennisveiligheid, dat al vaak geraadpleegd is sinds het werd opgericht.

Aankomende wetgeving en verplichte screening

Er wordt een nieuwe wet voorbereid die een striktere screening van samenwerkingsverbanden en posities binnen de academische wereld verplicht stelt. De instantie Justis speelt een sleutelrol in dit nieuwe beleid, waarbij hun besluiten bindend zullen zijn: zonder hun goedkeuring is toegang tot bepaalde functies of samenwerkingen niet mogelijk.

Steun en nuancering van de minister van Onderwijs

Minister Eppo Bruins staat achter dit beleid, maar benadrukt dat elke case op zichzelf moet worden bekeken. Hij stelt dat iemands afkomst nooit de doorslaggevende factor mag zijn en merkt op dat de wetenschappelijke partners van vandaag in de toekomst wellicht niet meer dezelfde zijn.

Door: Nationale Onderwijsgids / Fleur Zomer