De verscheidenheid aan betaalmethodes waar scholieren gebruik van kunnen maken, speelt hen parten bij het krijgen en houden van overzicht over hun geldzaken. Dat blijkt uit het onderzoek Betaalgedrag scholieren dat het Nibud in samenwerking met ABN AMRO deed onder bijna 1.600 leerlingen in het voortgezet onderwijs. Uitstaande betaalverzoeken, nog niet teruggestuurde aankopen en achteraf betalen kunnen een vertekend beeld geven van de daadwerkelijke financiële situatie. Dat meldt het Nibud.
"Scholieren kunnen hierdoor grip op hun geldzaken verliezen omdat ze denken dat ze meer of minder kunnen besteden dan daadwerkelijk het geval is", zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. "Het is belangrijk dat je voor je 18e leert om zaken goed op een rijtje te zetten. Als volwassene krijg je er alleen maar meer mee te maken en dan moet je echt zelf problemen zien te voorkomen."
Banksaldo checken
Scholieren checken vaker dan vijf jaar geleden hun banksaldo. Wekelijks doet 66 procent dit, in 2020 was dat nog de helft van de ondervraagden. Met behulp van de bankapp maken ze ook vaker dan toen een overzicht van hun inkomsten en uitgaven. De bedragen die ze op hun bij- en afschrijvingen zien, geven echter niet altijd een compleet beeld. Zo weet maar 43 procent van de respondenten hoeveel contant geld zij hebben. Er kunnen betaalverzoekjes zijn die nog betaald of geïnd moeten worden, er kan een openstaande betaling zijn van een online bestelling of er kan juist geld retour ontvangen worden als aankopen nog moeten worden teruggestuurd. Ook het eventueel aanwezige contante geld wordt vaak niet meegenomen in het overzicht.
Babet Boswinkel, jongeren en geld-expert bij ABN AMRO: "Uit de gesprekken die we met jongeren hebben gevoerd, bleek ook dat velen zich niet bewust zijn van hoeveel ze uitgeven aan drankjes en snacks onderweg. Terwijl zij aangeven dat dit inzicht hen zou helpen om bewuster met hun geld om te gaan."
Betaalmethodes
Scholieren maken van vrijwel alle gangbare betaalmethodes gebruik. Zo gebruikt 13 procent ongehinderd de mogelijkheden om achteraf te betalen (BNPL – Buy Now Pay Later). Officieel mag dat pas vanaf 18 jaar, maar een leeftijdscheck ontbreekt. BNPL kan leiden tot betalingsproblemen, bijna een kwart van de gebruikers ervan heeft een rekening weleens te laat betaald. Meer dan de helft van hen weet niet dat er een leeftijdsgrens voor achteraf betalen geldt.
Betaalverzoekjes
Tikkies en andere betaalverzoekjes zijn populair. Driekwart van de scholieren maakt er gebruik van en stuurt gemiddeld zo’n twintig verzoekjes per maand. Een derde geeft aan dat verzoekjes niet altijd worden betaald en nog eens een derde heeft moeite met het bijhouden van de betaalverzoekjes. Ook hier kunnen banken een rol spelen in het krijgen en houden van overzicht. "Jongeren groeien op in een wereld waarin digitale betaalmogelijkheden de norm zijn. Toch begint hun financiële educatie vaak nog met muntjes en briefgeld", zegt Babet Boswinkel. "Door hen vroeg digitaal inzicht te geven in hun geldzaken en dit te ondersteunen met slimme tools, helpen we hen financieel vaardig en zelfverzekerd op te groeien."
Extra geld vragen aan ouders of vrienden
Ruim de helft van de ondervraagden geeft aan weleens geld tekort te komen. Dat was in 2020 ook zo. Het verschil met toen is dat scholieren nu vaker extra geld vragen aan ouders of vrienden vragen om wat voor te schieten. Het blijft belangrijk dat jongeren leren omgaan met een budget dat niet oneindig is. Arjan Vliegenthart: "Op is op’ is echt een onmisbaar gegeven in de financiële opvoeding. Het dwingt je om keuzes te maken en leert je hoe je kunt rondkomen." Het Nibud constateert echter dat er iets minder scholieren zijn die zakgeld krijgen en dat er een flinke daling is in het aantal dat kleedgeld krijgt. Het Nibud adviseert ouders dan ook nadrukkelijk om scholieren wél hun eigen budget te geven. Beide zijn bij uitstek geschikt om te leren omgaan met geld. Uit eerder onderzoek weten we dat voor omgaan met geld ‘jong geleerd is oud gedaan’ overduidelijk opgaat.
Door: Nationale Onderwijsgids
