Leerlingen in het basisonderwijs moeten in staat zijn om verschillende leerstrategieën flexibel in te zetten. Hiervoor is metacognitie nodig; specifieke kennis en vaardigheden. Docenten zouden het lastig vinden om leerlingen te helpen bij het ontwikkelen van deze metacognitie. Anouk Donker, universitair docent bij GION Onderwijs, wijdde hier haar promotieonderzoek aan bij de afdeling Onderwijskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, zo meldt deze universiteit.
De hoofdvraag van het promotieonderzoek van Donker is: welke strategieën zijn het meest effectief om deze vaardigheden te trainen en daarmee de schoolprestaties te verbeteren. Van te voren had Donker drie doelen opgesteld die met het proefschrift bereikt moesten worden. Zo moet er een model van metacognitie ontwikkeld worden dat bruikbaar is in de onderwijspraktijk. Daarnaast moet er worden nagegaan of leerkrachten getraind kunnen worden dit model te gebruiken om metacognitie en daarmee prestaties van hun leerlingen te verbeteren. Tot slot moest er nagegaan worden welke strategieën het meest effectief zijn om prestaties te verbeteren en hoe deze het best getraind kunnen worden.
Uit het onderzoek bleek dat leerlingen hun metacognitieve kennis en vaardigheden maar gedeeltelijk hadden ontwikkeld. Hoewel leerkrachten werden getraind in toepassing van dit model in het begrijpend lezen lessen in de bovenbouw van de basisschool, slaagden de leerkrachten er niet in de leerprestaties of de metacognitie van hun leerlingen te verbeteren. Het aanleren van metacognitieve kennis, planning en taakwaardering blijken uit onderzoek de meest effectieve elementen van strategietrainingen. Ook blijken de trainingen het effectiefst wanneer ze worden uitgevoerd door de onderzoekers zelf, in plaats van de docent.
© Nationale Onderwijsgids
