De doorstroomtoets geeft achtstegroepers meer kansen. Dat blijkt uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Achtstegroepers ontvangen sinds schooljaar 2023/2024 vaker een gemend schooladvies dan in de jaren ervoor. 76.000 leerlingen mochten dat schooljaar beginnen in een gemengde brugklas. Dat zijn 20.000 meer leerlingen dan in schooljaar 2022/2023. Dat meldt het AD.
Of de leerlingen ook daadwerkelijk doorstromen naar een ander schooltype dan het advies van de basisschool is pas over een aantal jaren bekend. Sommige middelbare scholen hebben leerlingen van vmbo-stromingen, hbo en het vwo ook in de tweede en derde klas nog bij elkaar zitten.
Keuze middelbare school uitstellen
Leerlingen kunnen vanwege de doorstroomtoets hun keuze voor een middelbare school nog even uitstellen. Volgens Sara Greven, socioloog aan de Universiteit van Amsterdam en specialist in schooladviezen, is dat goed nieuws. Leerlingen te vroeg in een hokje stoppen zorgt voor kansenongelijkheid.
Als in de burgklas toch duidelijk wordt dat de havo of het vwo een te hoog niveau is voor de leerlingen, dan kan dat voor sommige leerlingen geen fijne ervaring zijn. Na de brugklas naar een ander schooltype doorstromen is in de praktijk vaak lastig. “Daarom moet je in de brugklas alle opties openhouden”, stelt Greven.
Schooladvies
Het tweede schooladvies op basis van de doorstroomtoets komt eraan. Basisscholen moet uiterlijk 23 maart hun definitieve advies doorgeven. Alle achtstegroepers moeten begin april hun middelbare school hebben gekozen.
De adviezen van schooljaar 2023-2024, het jaar waarin de doorstroomtoets voor het eerst werd gemaakt, heeft DUO nog niet zo lang geleden geanalyseerd. Daaruit bleek dat achtstegroepers de basisschool veel vaker verlaten met een gemengd advies. In 2023 kreeg 14 procent van de achtstegroepers een vmbo/havo advies. Dat was 11 procent in 2022.
Havo/vwo advies laat een groter effect zien. Daar kreeg 15 procent van de achtstegroepers in 2023 dat advies, in 2022 was dat nog 11 procent. Vmbo- en havoadviezen zijn juist afgenomen. He vmbo ziet hetzelfde gebeuren, maar dan op kleinere schaal.
Opbouwing doorstroomtoets
Deze verschuiving is waarschijnlijk ontstaan door de manier waarop de doorstroomtoets is opgebouwd. De doorstroomtoets geeft als advies óf vwo, óf een gemend advies. Alleen maar havo of vmbo-g/t is niet mogelijk. Als het advies van de school lager uitvalt dan het toetsresultaat, dan moet de school het advies naar boven bijstellen. Het advies van de juf of meester is leidend bij een lager toetsresultaat.
Discussie
De doorstroomtoets is voer voor discussie. Zo zijn er zes verschillende toetsen met verschillende niveaus. Men is bang dat scholen voor de eenvoudigste toets kiezen. Leerlingen kunnen dan een hoog resultaat halen en de makers van de toetsen zullen deze dan, bewust of onbewust, steeds makkelijker maken.
Ook wordt er al langer bezwaar gemaakt tegen het feit dat kinderen na groep acht al in een hokje geduwd worden. De MBO Raad vindt dit ook, want het aantal mbo’ers gaat de aankomende jaren alleen maar dalen.
Stijging in havisten en vwo-leerlingen
Het aantal havisten en vwo-leerlingen is door de doorstroomtoets iets gestegen. 60 procent van de achtstegroepers ontvangt nu een vmbo/havo of hoger advies. In het laatste jaar waarin de Citotoets van kracht was, was dit 56 procent.
Door: Nationale Onderwijsgids /Femke van Arendonk
