Basisschooldirecteur van 23 basisscholen, Janet Weima, vecht al jaren tegen het leesprobleem in Nederland. Daarom kwamen de onlangs gepubliceerde PISA-resultaten hard binnen bij haar. Uit de resultaten komt naar voren dat de leesvaardigheid onder 15-jarigen opnieuw is gedaald. Niet corona of de toenemende digitalisering zijn de oorzaak van het leesprobleem in Nederland, stelt Weima. Het leesprobleem is door een bewuste keuze ontstaan. Onderwijs in Nederland zit vast in een ‘toets-kramp’ en stelt niet het kind maar het systeem centraal.
Dat er problemen zijn met lezen is al jaren bekend. Er zijn veel oplossingen hiervoor bedacht, maar deze hebben niet het gewenste effect. Sterker nog: steeds mínder kinderen komen mee. Inmiddels loopt 33 procent van de kinderen achter de feiten aan. “Als we vast blijven houden aan deze methoden, verandert er voor de kinderen niets. De overheid, inspectie, directie, leerkrachten en ouders hebben allemaal een rol in dit probleem.”
Diep teleurgesteld
Weima heeft het gevoel dat ze hierin enorm gefaald heeft. “Ik ben momenteel diep teleurgesteld, boos en verdrietig over de manier waarop het leesprobleem in Nederland wordt aangepakt voor deze groep kinderen.” Doordat leraren onzeker zijn over wanneer ze goed onderwijs geven, houden ze vast aan starre methodes. Hierdoor staat het kind verre van centraal en valt een grote groep kinderen structureel buiten de boot.
Weinig ruimte voor innovatie
Ze wijt de huidige situatie dan ook aan een gesloten en star onderwijssysteem waarin weinig ruimte is voor innovatie en nieuwe oplossingen. “Het lijkt wel of het onderwijssysteem gegijzeld is.” Het race-lezen of de eenzijdige aandacht voor begrijpend-lees strategieën werken het lees-en leerplezier juist tegen. Weima vindt dat scholen meer aandacht moeten hebben voor de problemen én de nieuwe initiatieven die lees- en leerplezier juist bevorderen. Want er moet volgens haar echt iets veranderen om de leesvaardigheid van kinderen en jongeren te verbeteren.
Cirkel doorbreken
De directeur roept alle betrokkenen in het onderwijssysteem ter verantwoording die de cirkel kunnen doorbreken. “Uit naam van al die kinderen die morgen al geholpen kunnen én moeten worden.”
Door: Nationale Onderwijsgids