De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) heeft de tweede Mercator Sapiens Stimulus toegekend aan Meta Roestenberg, hoogleraar vaccinologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum. De Mercator Sapiens Stimulus geeft een jonge talentvolle wetenschapper halverwege zijn of haar loopbaan de gelegenheid relevant, ambitieus en verrassend onderzoek te doen. Voor Meta Roestenberg betekent de prijs, waaraan een bedrag van 1 miljoen euro verbonden is, de kans om samen met haar team een nieuw krachtig vaccin tegen malaria te ontwikkelen. Dat meldt de KHMW.
Meta Roestenberg is hoogleraar vaccinologie en klinisch hoofd van het Controlled Human Infection Center aan de Universiteit Leiden. Ze wil de prijs gebruiken om een nieuw vaccin te ontwikkelen tegen malaria, een ziekte waar jaarlijks wereldwijd nog steeds meer dan een half miljoen mensen aan overlijden.
Levende malariaparasieten
Het bijzondere aan Roestenbergs onderzoek is dat ze gebruik maakt van levende malariaparasieten. Door het selectief verwijderen van genetisch materiaal zijn er verzwakte parasieten ontwikkeld die veilig aan mensen toegediend kunnen worden en zo als vaccin kunnen dienen. De eerste onderzoeksresultaten laten zien dat deze vorm van immunisatie een bijna volledige bescherming biedt. Dat is een veelbelovend resultaat, dat ook al de belangstelling heeft gewekt van de redacties van vooraanstaande medische tijdschriften als New England Journal of Medicine en Nature Medicine. Met het geld van de Stimulus gaat Roestenberg het vaccin nòg krachtiger maken, zodat het uiteindelijk in de landen waar malaria heerst, effectief kan worden toegepast.
Wetenschapsprijs
De Mercator Sapiens Stimulus is de grootste privaat gefinancierde wetenschapsprijs van Nederland. Bijzonder aan deze prijs is dat er geen voorwaarden gesteld worden aan het te verrichten onderzoek, waardoor de onderzoeker een grote mate van vrijheid geniet. Volgens Roestenberg kan het belang van particuliere financiering van wetenschappelijk onderzoek niet genoeg benadrukt worden. "Om financiering te krijgen op basis van vertrouwen, heeft een enorme impact."
Toen ze gebeld werd met het nieuws dat ze de Mercator Sapiens Stimulus had gewonnen, was ze er eerst even stil van. "Want je realiseert je dat je hier dingen mee kunt doen die je anders niet zou kunnen doen", zegt ze.
Dankzij het prijzengeld kan ze onder meer een promovendus en twee postdoctorale onderzoekers aanstellen. "Dat is een van de mooie aspecten van zo’n prijs: het geeft jonge academici de kans om zich verder te ontwikkelen. Daarmee verander je de wereld."
Grensverleggend onderzoek
De Mercator Sapiens Stimulus gaat uit van de KHMW, het oudste wetenschappelijke genootschap van Nederland, en is mogelijk gemaakt door de Stichting Hartwig Foundation. De Mercator Sapiens Stimulus wordt dit jaar voor de tweede keer uitgereikt. Aan de prijs is een geldbedrag van 1 miljoen euro verbonden. De prijs is bedoeld voor een talentvolle jonge wetenschapper die innovatief en grensverleggend onderzoek doet. De eerste Mercator Sapiens Stimulus werd in 2024 uitgereikt aan prof. dr. Mariska Kret, hoogleraar Cognitieve Psychologie aan de Universiteit Leiden.
De prijsuitreiking vindt plaats op 12 februari 2025, tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Hodshonhuis, de zetel van de KHMW in Haarlem. Aan deze bijeenkomst wordt onder meer meegewerkt door prof. dr. Marcel Levi, voorzitter raad van bestuur NWO, mr. Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW, en prof. dr. Jan Willem Gunning, emeritus-hoogleraar ontwikkelingseconomie Vrije Universiteit Amsterdam. De laudatio zal worden uitgesproken door prof. dr. Alexander Rinnooy Kan. Tot besluit zal de laureaat, prof. dr. Meta Roestenberg, een presentatie geven over haar onderzoek.
Door: Nationale Onderwijsgids
Beeld: Milette Raats
