Slovenië was tot 1991 onderdeel van het voormalige Joegoslavië. In 1991 werd Slovenië onafhankelijk en tussen 1993 en 1996 werd de basis gelegd voor het onderwijsstelsel van nu. 

 

In Slovenië wordt erg veel gebruik gemaakt van kinderopvang. Deze vindt plaats bij gemeentelijke kleuterscholen (voor 1- tot en met 6-jarigen) en thuis bij gediplomeerde kleuterleidsters of assistentes. De groepjes zijn gemiddeld erg klein.

 

Slovenie kent een negenjarige leerplicht vanaf de leeftijd van 6 jaar tot en met 14 jaar. Het onderwijs tijdens deze periode is gratis en wordt als één geheel aangeboden. Het bestaat uit drie cycli van elk 3 jaar. Gedurende de eerste cyclus (6-8 jaar) verzorgen groepsleerkrachten het volledige onderwijs. In de tweede cyclus (9-11 jaar) worden deze geleidelijk vervangen door vakleerkrachten, terwijl in de derde cyclus (12-14 jaar) voornamelijk vakleerkrachten aan het werk zijn. 

 

Kinderen krijgen in de eerste 3 jaar van de basisschool beschrijvende beoordelingen. Daarna worden cijfers gegeven, variërend van 5 (hoogste) tot 1 (onvoldoende). Externe, nationale examens aan het eind van de tweede en derde cyclus zijn voor alle leerlingen verplicht. In de eerste 6 jaar hoeven de kinderen een jaar slechts over te doen wanneer de ouders dat nodig vinden. In de 3e cyclus zijn zowel zittenblijven als een jaar overspringen mogelijk. Aan het eind van het basisonderwijs ontvangen leerlingen het einddiploma. Leerlingen die niet slagen, krijgen in plaats van een examenbewijs een bewijs dat zij de leerplichtige fase van het onderwijs hebben doorlopen en kunnen daarmee instromen in korte beroepsopleidingen. 

 

Speciaal onderwijs wordt het liefst op reguliere scholen gegeven, waarbij een kind een aangepast programma volgt, zo nodig geholpen door een remedial teacher. Slovenen zijn sterk gericht op het voorkomen van uitsluiting. Hiervoor is zelfs een speciale expertgroep in het leven geroepen. Maar speciale scholen met eigen lesprogramma’s zijn eveneens nodig. 

 

Voortgezet onderwijs bestaat uit algemeen vormend voortgezet onderwijs en beroepsvormend voortgezet onderwijs. Het beroepsgericht voortgezet onderwijs bereidt zowel voor op beroepen als op verdere studie. De opleidingen zijn verdeeld over zeven richtingen en worden afgesloten met de beroepskwalificatie op een bepaald vakgebied (vergelijkbaar met mbo 2/3) en/of de beroepsvoorbereidende matura (vergelijkbaar met havo).

 

Algemeen vormend voortgezet onderwijs wordt gegeven aan gimnazija voor leerlingen van 15 tot 18 jaar als voorbereiding op hoger onderwijs. Gimnazija kunnen verschillen naar soort van algemeen onderwijs dat ze aanbieden waarbij profielen kunnen worden onderscheiden. Aan het eind leggen de leerlingen nationale examens (matura) af waarmee inschrijving in elke vorm van hoger onderwijs mogelijk is. 

Het hoger onderwijs is unitair. Dit type onderwijs kent korte, hoger beroepsgerichte opleidingen, eerste cyclusopleidingen (hoger beroepsgericht en wetenschappelijk), equivalent aan bacheloropleidingen, tweede cyclusopleidingen (hoger beroepsgericht en wetenschappelijk), equivalent aan masteropleidingen, en tenslotte PhD-opleidingen. 

 

 

Slovenië zit niet stil zit op het gebied van onderwijs. Uit het nationaal hoger onderwijsprogramma voor de periode 2011-2020 blijkt dat Slovenië een op kennis gebaseerde samenleving wil worden. Zo wil het land werken aan onderwijstoegankelijkheid, aan een leven lang leren en aan het reduceren van het percentage vroegtijdige schoolverlaters. Ook worden de banden met Europa nauwer aangehaald door internationale samenwerking te stimuleren en het bachelor/master-systeem en het European Credit transfer goed in te voeren

 

De centrale overheid bepaalt nog vrij veel in het onderwijs. Wel is men bezig om verantwoordelijkheden van de centrale overheid over te hevelen naar de regio. Schoolleiders in Slovenië blijken op een aantal punten uitermate ondernemend zijn: ze leggen verbinding met stakeholders en het bedrijfsleven en zorgen zo creatief en vanuit betrokkenheid voor het moderniseren van hun scholen en het onderwijs. Ook de inrichting van doorlopende leerlijnen van de voorschool tot in het hbo en wo pakken de Sloveense schoolleiders zelf actief op, zag de Algemene Vereniging Schoolleiders in 2016.

 

Slovenië blijkt met een aantal ontwikkelingen te worstelen waar ook veel andere landen zich in herkennen. Met name het komen tot een passender inspectiekader, het herontwerpen van het nationaal curriculum, en het streven naar een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt blijken universele strubbelingen te zijn, aldus de AVS.

 

Slovenië heeft een uitvalpercentage van schoolverlaters van slechts 4 procent. Uitzonderlijk laag, maar de systeemaspecten die dit veroorzaken zijn zowel positief als negatief te duiden. Positief is dat kinderen niet snel worden losgelaten, want er wordt altijd een plek gezocht. Nadeel is dat (te) veel jongeren tot ongeveer hun 26e door blijven leren, omdat onderwijs gratis is en er mede daardoor geen echte noodzaak tot excellentie is. 

 

Sloveense kinderen gaan van 6 tot en met 14 jaar naar de basisschool. In Nederland gaan ook steeds meer stemmen op voor een zogenaamde tienerschool. Hierbij werken basisscholen en middelbare scholen samen vanuit twee kernprincipes: de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn en de mogelijkheid tot het uitstellen van de niveaukeuze van leerlingen. Om die twee dingen mogelijk te maken is maatwerk nodig. Een vast concept, een blauwdruk, is dus niet mogelijk. Inmiddels zijn er in vijf jaar zes tienerscholen opgericht. Benieuwd naar de meest recente ontwikkelingen? Lees dan binnenkort het interview op de Nationale Onderwijsgids met Lenie van Lieverloo, specialist in 10-14 onderwijs en adviseur van de KPC Groep!