"Het is - helaas - een bekend en hardnekkig probleem en het is goed dat de inspectie hier de vinger op legt. We moeten niet wijzen naar elkaar, maar samen aan de slag om het tij te keren. Leraren, schoolleiders, onderwijsbestuurders en beleidsmakers. Dit rapport dwingt ons tot het stellen van duidelijke prioriteiten", aldus minister Van Engelshoven en minister Slob in een eerste reactie.

De bewindslieden benadrukken zeer te hechten aan vrijheid en autonomie voor scholen. "Maar met vrijheid komt ook verantwoordelijkheid. We zijn de lessen van de Commissie Dijsselbloem bijna uit het oog verloren: helder zijn over de onderwijsdoelen en helder zijn over de ruimte die scholen hebben om deze waar te maken."

De herziening van de onderwijsinhoud biedt volgens Slob en Van Engelshoven kansen om tot scherpere leerdoelen te komen. "Waar de afgelopen jaren de eisen aan scholen steeds verder zijn uitgedijd, moeten we terug naar duidelijke leerdoelen. Ook moeten we de Haagse reflex weerstaan om het onderwijs nu direct te overladen met nieuwe actieplannen."

In de basis is ons onderwijs - ook volgens de inspectie - nog steeds goed. Het aantal zwakke scholen is klein, de eindexamenresultaten zijn stabiel, schooluitval is laag en de jeugdwerkeloosheid is zelfs historisch laag. Van Engelshoven en Slob: "Daar mogen we trots op zijn. Maar tegelijk laat dit rapport zien dat het beter moet. Dat zijn we aan onze leerlingen en studenten verplicht."

Opvallende verschillen tussen scholen

Er bestaan grote kwaliteitsverschillen tussen vergelijkbare scholen en dat is reden tot zorg, aldus de bewindslieden. Scholen die onder dezelfde omstandigheden werken, met dezelfde leerlingpopulatie en hetzelfde budget halen totaal verschillende resultaten. Scholen met een cultuur die gericht is op continue verbetering presteren beter.

Slob wil zo snel mogelijk met de PO- en VO-Raad om tafel om te bespreken hoe scholen verder geholpen kunnen worden om stappen te zetten. Bijvoorbeeld door scholen die minder presteren te laten leren van de scholen waar het beter gaat. "Er wordt veel gevraagd van scholen en we mogen ze niet in de kou laten staan."

Basiskwaliteit geen einddoel

De onderwijsresultaten zijn de afgelopen decennia steeds iets minder goed geworden. Lesmethoden gericht op de beter presterende leerlingen kunnen leraren helpen om hun leerlingen meer uit te dagen. Er speelt echter ook iets anders. Slob:  "De basiskwaliteit is in veel gevallen het einddoel geworden. Daar willen we ons niet bij neerleggen."

Door: Redactie Nationale Onderwijsgids