Groot probleem bij de druk op de asielopvang is de gebrekkige doorstroom van statushouders naar gemeenten. Ongeveer een derde van de bewoners van asielzoekerscentra wacht op huisvesting in gemeenten. Omdat deze groep nergens heen kan, neemt de druk op de opvang toe en moet het COA bedden bijplaatsen en noodopvang organiseren. Tijdelijke maatregelen die de kwaliteit van de asielopvang niet ten goede komen en die een reëel risico vormen voor asielzoekers en het COA-personeel.

Kinderen 

Binnen die toch al kwetsbare groep bevindt zich een extra kwetsbare categorie: kinderen. Het gaat om in totaal ruim 10.000 kinderen in gezinnen, kinderen die door een familielid worden begeleid of alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv’s). 4200 daarvan hebben een verblijfsvergunning gekregen. In plaats van gemiddeld een week verblijven zij soms maandenlang in Ter Apel voor de duur van hun aanmeldproces. Al die tijd hebben zij geen toegang tot onderwijs en kunnen zij bijvoorbeeld niet gevaccineerd worden in het kader van het Rijksvaccinatieprogramma. AMV’s krijgen daarnaast niet de individuele aandacht en begeleiding die ze horen te krijgen. Door de hoge bezettingsgraad en druk op het personeel gebeuren intakes niet meer individueel en is er geen goed zicht op de veiligheid van jongeren. Ook voogdij-instelling Nidos is onvoldoende in staat de belangen van deze groep kwetsbare kinderen te behartigen. 

Veiligheid en ontwikkeling 

Het COA heeft op plekken (crisis)noodopvang geregeld waar wel onderwijs en beperkte jeugdgezondheidszorg beschikbaar is. Maar die plekken zijn tijdelijk waardoor continu met mensen geschoven wordt en er geen sprake is van continue begeleiding en stabiliteit. Dit alles trekt een wissel op de veiligheid en ontwikkeling van de kinderen, maar zorgt ook voor druk op COA-medewerkers. 

Oekraïense vluchtelingen 

Er moet snel verbetering komen in de situatie van jongeren en kinderen in de reguliere asielopvang. De inspecties zien dat er in Nederland veel daadkracht is getoond bij de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Voor die groep werd het staatsnoodrecht geactiveerd zodat gemeenten opvangplekken voor ze konden organiseren. Uitgangspunt daarbij was dat de voorzieningen en rechten voor de Oekraïense vluchtelingen zoveel mogelijk gelijkwaardig zijn aan de rechten en voorzieningen van alle andere asielzoekers. In de praktijk staan echter duizenden voor Oekraïense vluchtelingen bestemde opvangplekken leeg, terwijl de asielzoekerscentra de druk niet meer aan kunnen met name door de gebrekkige uitstroom van statushouders. 

De inspecties vragen de staatssecretaris dan ook goed te kijken naar het onderscheid dat in de praktijk is ontstaan tussen de verschillende groepen en regie te nemen op het realiseren van opvanglocaties van (gezinnen met) kinderen in gemeenten.

Door: Nationale Onderwijsgids