De maaltijdbakjes worden na de lunch teruggestuurd naar het distributiecentrum van TommyTomato. Daar wegen studenten hoeveel eten er is blijven liggen. “Dit biedt waardevolle inzichten in hoe jonge kinderen verschillende soorten maaltijden waarderen,” zegt Vera van Stokkom, docent-onderzoeker bij het lectoraat Food, Health & Technology van Hogeschool Inholland. "“We gaan nu analyseren hoe groot die verschillen precies zijn en waar die verschillen door komen. Dat doen we bijvoorbeeld door te bekijken welke groenten in de best gegeten maaltijden zitten en welke in de slechtst gegeten, maar ook door te observeren in de klas en in gesprek te gaan met kinderen over allerlei andere factoren rondom maaltijden. Zo brengen we in kaart wat wel of niet het eten van gezonde schoolmaaltijden beïnvloedt."

Onderzoek Inholland 

Het onderzoek wordt uitgevoerd bij groepen 1/2, 3 en 8, en sinds februari ook bij groep 6. Naast verschillen tussen maaltijdsoorten, zien onderzoekers ook variatie tussen scholen en leerjaren. “Zo eet groep 8 over het algemeen minder goed dan jongere kinderen, maar we willen precies begrijpen waarom dat zo is,” zegt Van Stokkom.

Gezonde voeding 

Steeds meer scholen zetten in op gezonde voeding – inmiddels hebben 424 basisscholen het deelcertificaat Voeding van het vignet Gezonde School – maar structureel beleid en financiering ontbreken. Het tijdelijke overheidsprogramma Schoolmaaltijden helpt scholen waar minstens 30 procent van de leerlingen uit een gezin met een lager inkomen komt, maar laat veel andere kinderen buiten de boot.

Ouders of scholen mogen kiezen 

Bovendien blijft de keuze van wat kinderen eten aan ouders of scholen zelf. “Fijn dat de maag wordt gevuld, maar het is een gemiste kans om niet direct ook te voeden,” zegt Van Stokkom. “Het onderwijs speelt een cruciale rol in het creëren van gelijke kansen. Dit gaat verder dan rekenen en taal; het omvat ook de voeding die kinderen dagelijks binnenkrijgen. Onderzoek laat zien dat gezonde voeding leidt tot betere schoolprestaties. En de basis voor een gezonde leefstijl wordt al op jonge leeftijd gelegd.”

Aanbieden van maaltijden 

Van Stokkom's onderzoek richt zich niet alleen op welke maaltijden goed worden gegeten, maar ook op hoe scholen maaltijden kunnen aanbieden en hoe ze aansluiten bij de behoeften van kinderen en scholen. Naast het onderzoek naar consumptiegedrag, gefinancierd wordt door Regieorgaan SIA, leidt ze een tweede onderzoeksproject: Voed Ze Goed, gefinancierd door het Centre of Expertise Preventie in Zorg. Dit helpt basisscholen bij het maken van keuzes over een gezond voedingsaanbod.

Verschillende schooltypes 

Door het schoolbeleid en de praktijk van diverse scholen te analyseren, brengt het onderzoek verschillende schooltypes in kaart. Dit gebeurt op basis van factoren zoals het schema voor eetmomenten, de samenstelling van de leerlingenpopulatie en de visie van de school op voeding en gezondheid.

Daarnaast wordt het perspectief van kinderen meegenomen. Hoe beleven zij het eten op school? Welke sociale en praktische aspecten spelen een rol? En wat hebben ze nodig om beter en gezonder te eten?

“Wanneer we de schooltypes hebben ontwikkeld gaan we uitzoeken welk gezond voedingsaanbod daarop goed aansluit,” zegt Van Stokkom “Dit kan een maaltijd van een externe aanbieder zijn, maar ook een gezondere invulling van de zelf meegebrachte lunch. Het doel is dat scholen zich kunnen herkennen in een van de types en direct zien welke voedingsaanpak het beste bij hen past.”

Keuzevrijheid bij schoolmaaltijden 

Later dit jaar start Van Stokkom een nieuw onderzoeksproject in samenwerking met TommyTomato Utrecht, dat zich richt op de vraag of keuzevrijheid bij schoolmaaltijden leidt tot een betere consumptie van gezonde voeding.

"Kinderen eten vaak beter wanneer ze een gevoel van autonomie ervaren," zegt Van Stokkom. "Maar hoeveel keuze hebben ze eigenlijk nodig? En hoe kunnen we dit op een praktische manier organiseren zonder dat het ten koste gaat van voedingswaarde en haalbaarheid?"

Dit onderzoek zal niet alleen waardevolle inzichten opleveren voor TommyTomato, maar ook voor andere aanbieders van schoolmaaltijden en scholen die werken aan een gezonder voedingsbeleid.

Door: Nationale Onderwijsgids