Executieve functies spelen een belangrijke rol bij het leggen van de basis voor het leren lezen bij jonge kinderen. Executieve functies of ‘leervaardigheden’ helpen complexe informatie te verwerken tijdens het lezen en zorgen ervoor dat kinderen hun aandacht erbij kunnen houden. Dat blijkt uit onderzoek van Eva van de Sande, promovenda aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Dat meldt het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).
Uit de studie blijkt dat executieve functies al bij kinderen van 2 tot 4 jaar belangrijk zijn om een sterke basis te leggen in de verdere leesontwikkeling. Deze functies helpen om met veranderingen om te gaan, te focussen en niet te snel op te geven. Ze reguleren cognitieve processen, zoals problemen kunnen oplossen, en gedragsprocessen, zoals betrokkenheid bij de les en stilzitten, die belangrijk zijn voor het leren lezen. Dit zijn functies die bij kinderen op jonge leeftijd nog niet ontwikkeld zijn. Volgens Van de Sande zouden de leerlingen hierbij ondersteuning moeten krijgen. Leerkrachten en pedagogisch medewerkers kunnen rekening houden met deze ontwikkeling door bijvoorbeeld plaatjes te laten zien aan de peuter die stappen in een oefening duidelijker maken.
Van de Sande onderzocht een meer bewuste manier van ondersteuning, waarbij leerlingen in tweetallen speelden met fonologisch bewustzijn- en letterkennisspellen. Door de kinderen gestructureerd te laten samenwerken hielpen ze elkaar de taak op te delen en hun taakgedrag te reguleren. “Ze waren als het ware elkaars executieve functies. Door dat te herhalen gaan ze dat uiteindelijk internaliseren”, zegt Van de Sande. Andere tips die voortkomen uit het onderzoek zijn dat de leerkracht moet zorgen dat de taken passen bij het inspanningsvermogen van het kind. Herhaling is belangrijk voor het onthouden van de leerstof, maar de leerkracht moet voorkomen dat de executieve functies overbelast raken bij de peuter.
© Nationale Onderwijsgids
