Nu ook Facebook heeft aangegeven met een eigen cryptomunt op de markt te komen, lijkt de doorbraak compleet te zijn: in de ogen van het grote publiek heeft de blockchaintechnologie de donkere schaduw van witwaspraktijken en criminele milieus van zich af weten te schudden. Vandaag de dag onderzoeken steden hoe ze de blockchaintechnologie kunnen gebruiken voor de uitwisseling van groene energie. Banken gaan dan weer na hoe ze via de blockchaintechnologie de internationale financiële samenwerking op punt kunnen zetten. En bedrijven gebruiken de blockchaintechnologie om bedrijfsprocessen te optimaliseren.
Daarom stelt men zich steeds vaker de vraag of de blockchaintechnologie al dan niet een meerwaarde kan zijn voor het onderwijs. Er is wel degelijk potentieel. Maar achter het zinvol karakter kunnen we echter vraagtekens plaatsen.
Blockchain en het onderwijs
Zowel leerlingen als leerkrachten zijn steeds vertrouwder met cryptomunten. Zo kunnen leerlingen perfect uitleggen wat Bitcoin is. Een enkeling kan ook Ethereum toelichten. Maar op basis van praktische voorbeelden zoals krantenartikelen of publicaties van Bitcoin Revolution ervaringen wijst het onderwijs hen ook op het belang van een kritische houding. Niet onbelangrijk, want dat blijkt toch nog vaak te ontbreken. Op educatief vlak heeft de blockchain zeker zijn plaats in het onderwijs weten te veroveren.
Toch kan de blockchain ook bijdragen aan de organisatie van het onderwijssysteem zelf. Daarover had ook Michael van Wetering, strategisch adviseur innovatie met ict, het eerder al. Hij had het onder andere over het bijhouden van een betrouwbaar diplomaregister en de onafhankelijke verwerking van de behaalde resultaten. Anderzijds is dat volgens hem slechts zelden zinvol, want onderwijssystemen hebben hoogstzelden vertrouwensproblemen. Diverse onafhankelijke partijen, zoals de examencommissie of het OCW, waarborgen immers de objectiviteit. En dan is de meerwaarde van de blockchain al snel zoek.
De acht voorwaarden voor zinvolle blockchaintoepassingen
Ook Kennisnet, de onafhankelijke stichting met een uitgebreide expertise op vlak van educatief ICT-gebruik, heeft onderzoek verricht naar de mogelijke implementatie van blockchaintoepassingen in het onderwijs. Het concludeerde dat er acht voorwaarden voor zinvolle blockchaintoepassingen zijn.
In de eerste plaats moeten er immers (i) verschillende partijen zijn. Vervolgens moet er sprake zijn van (ii) wantrouwen en moeten er (iii) meerdere onafhankelijke verificatiepartijen zijn, terwijl een (iv) vertrouwde derde partij ontbreekt. De (v) te verwerken data moet hiernaast beperkt zijn en de (vi) verwerking van wijzigingen moet met een lage snelheid mogen gebeuren. Tot slot moet het toegestaan zijn dat (vii) gegevens permanent worden opgeslagen en mag een (viii) koppeling met fysieke objecten niet noodzakelijk zijn.
Wie er deze acht voorwaarden op naslaat, moet inderdaad al snel concluderen dat er in het onderwijs zelden concrete problemen te vinden zijn waarvoor blockchaintoepassingen de ideale oplossing zijn. Voor de voorbeelden die men vaak noemt, zijn er meestal andere en betere oplossingen te vinden.
De blockchaintechnologie is wel degelijk een potentiële oplossing, maar het blijkt voor het onderwijs niet de best geschikte oplossing te zijn. En dus voeren we het maar beter af.
Geen zinvolle blockchaintoepassingen voor het onderwijs
In hetzelfde onderzoek van Kennisnet ging men bovendien na of er überhaupt doorontwikkelde toepassingen te vinden zijn die ook in het onderwijs inzetbaar zijn. Blockchaintoepassingen die nog maar in hun kinderschoenen staan, werden met andere woorden achterwege gelaten.
De conclusie noemt man en paard: er werden geen relevante blockchaintoepassingen gevonden. Toch houdt men nog een slag om de arm, want in haar conclusie geeft Kennisnet aan dat de blockchaintechnologie nog volop in ontwikkeling is en dat toekomstige evoluties deze situaties danig kunnen veranderen. Daarom blijft het ook het belang van pilots en verkenningsonderzoeken onderstrepen.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
(Dit artikel is geschreven in samenwerking met Aktienboard)
