Vertellen wat je wilt eten, van welke muziek je houdt, waarom je boos bent. Of gewoon even een gezellig gesprekje met iemand voeren. Het is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met aangeboren doofblindheid niet vanzelfsprekend. Communicatie is daarom een belangrijk thema voor deze doelgroep. Op 3 juni promoveerde Kirsten Wolthuis aan de Rijksuniversiteit Groningen op een communicatiemodel dat als hulpmiddel kan worden gebruikt: ‘Gelaagde communicatie-ontwikkeling’. Het promotieonderzoek van Kirsten Wolthuis is gefinancierd door Kentalis en FNO. Dit meldt Kentalis.
Met dit model kan de interpersoonlijke communicatie ontwikkeling tussen personen met doofblindheid en hun communicatiepartners worden gevolgd en verbeterd. Het is zowel in de zorg als in het onderwijs in te zetten. Ook kan het model gebruikt worden om het communicatieniveau in te schatten en nieuwe communicatiedoelen op te stellen. Vooral dit laatste vinden begeleiders vaak lastig. Daarom hebben Kirsten Wolthuis en Marijke Loerts een praktisch handboek gemaakt: ‘Handleiding voor het gebruik van de observatielijst Kwaliteit van Interactie en Communicatie’. Het boek is tot stand gekomen met medewerking van Kentalis Rafaël, een speciale school voor leerlingen met een beperking in horen en zien.
Welkom hulpmiddel
Ineke Heijnen is leerkracht op Kentalis Rafaël en vertelt hoe het onderzoek van Kirsten en het handboek haar helpt in de begeleiding van doofblinde leerlingen: “Het lastige in de communicatie met deze doelgroep is om goed af te stemmen op de behoeften van de leerlingen en om hun initiatieven goed af te lezen. Ook is het steeds weer een uitdaging om een waardevolle dialoog te voeren waarin de leerling zich gehoord voelt, en waarin ik als communicatiepartner duidelijkheid kan creëren over de wereld om ons heen. Het handboek is een welkom hulpmiddel voor het observeren van de interactie van en met mensen met doofblindheid. Voor sommige leerlingen is het niet altijd gemakkelijk om de doelen van hun niveau te evalueren. Op Kentalis Rafaël werken we nu met de observatielijst uit het handboek. Op deze wijze zijn we in staat nieuwe ontwikkelingsdoelen te formuleren voor onze leerlingen. Het handboek helpt een vertaalslag te maken naar het gedrag van onze unieke leerlingen en wat zij nodig hebben van ons als communicatiepartners. Met als doel om zich verder te kunnen ontwikkelen.”
Goede leidraad
“Het handboek is een goede leidraad om inzicht te krijgen op welk niveau de gedragingen van een kind of jongvolwassene zich bevinden en welke stappen gezet moeten worden om hen te ondersteunen in hun ontwikkeling. Ik denk dat het onderzoek en het handboek voor vele communicatiepartners zeer helpend is om de kwaliteit van interactie en communicatie te verhogen.”
Door: Nationale Onderwijsgids
Foto: Kentalis
