Vluchtelingenkinderen in de Nederlandse (crisis)noodopvang missen maanden onderwijs. Volgens LOWAN – de organisatie die scholen ondersteunt bij het Eerste Opvangonderwijs aan nieuwkomers – is er voor zeker tweeduizend nieuwkomers geen plek in zogenoemde Internationale Schakelklassen (ISK's). Dat meldt UNICEF.
Omdat grote aantallen kinderen tegelijkertijd in tijdelijke noodlocaties worden geplaatst is niet ieder kind verzekerd van een plek op school. Ook is er nog steeds geen centraal overzicht van het aantal leerplichtige kinderen in de (crisis)noodopvang. Een duurzame oplossing voor ieder kind dat nu onderwijs misloopt is hard nodig.
Grootschalige en tijdelijke noodlocaties
Voor kinderen die net in Nederland aankomen moet binnen drie maanden onderwijs geregeld zijn. Omdat kinderen in grootschalige en tijdelijke noodlocaties worden geplaatst is het onmogelijk om toegang tot onderwijs goed te organiseren. Grote aantallen kinderen (50-150) die tegelijkertijd geplaatst worden in een locatie zijn niet verzekerd van een plek op school en voor kinderen die continu verhuisd worden kan geen nieuwkomersonderwijs worden opgezet. In veel situaties zijn zij alweer vertrokken voordat de school opent of voordat nieuwe klassen zijn opgestart. Hierdoor wachten kinderen nu langer dan drie maanden op onderwijs, in sommige gevallen zelfs langer dan 8 maanden.
Aanmeldstop
Met name de gebrekkige toegang tot het VO-nieuwkomersonderwijs is zorgelijk. Bijna elke ISK kan niet anders dan een wachtlijst hanteren en in het geval van dertien ISK’s wordt zelfs een volledige aanmeldstop ingesteld. Hoe langer kinderen niet naar school gaan, hoe lastiger het wordt om sociaal contact aan te gaan, om gemotiveerd te blijven en niet te verzuimen. Tijdens de crisis van 2015/2016 is het ook gelukt om binnen enkele maanden elk kind op de vlucht toegang tot onderwijs te bieden. Ook nu zou dat weer haalbaar moeten zijn.
Kinderen met meer ondersteuningsbehoeften
Afgelopen jaar kreeg UNICEF verschillende signalen van scholen die moeite hebben met het opbouwen van een adequaat dossier voor kinderen die nog maar kort in Nederland zijn. Voor deze kinderen wordt vaak geen passende plek binnen het (nieuwkomers)onderwijs gevonden. Kinderen met meer ondersteuningsbehoeften (o.a. met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking, autisme of analfabetisme) hebben niet altijd toegang tot speciaal onderwijs, waardoor zij thuis komen te zitten.
Tijdens het tweeminutendebat onderwijs aan vluchtelingen (1 februari 2023) is een Kamermotie aangenomen die de regering verzoekt om zich met urgentie ervoor in te spannen dat er een centraal beeld komt van de aantallen leerplichtige vluchtelingenkinderen die onderwijs mislopen. Desondanks heeft het kabinet nog steeds geen zicht op het aantal (leerplichtige) kinderen dat onderwijs misloopt, hoe lang al en om welke reden.
Registratiesysteem
UNICEF roept het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Welzijn (OCW) op om met spoed een registratiesysteem te realiseren waarin te zien is of een kind onderwijs volgt en om het voor ISK’s mogelijk te maken om uren en lesinhoud aan te passen, zodat meer kinderen op korte termijn naar school kunnen.
Leerlijn
Vanwege de grote tekorten in het onderwijs vraagt UNICEF aan minister Wiersma voor Primair- en Voortgezet Onderwijs om structureel in gesprek te gaan met de Staatssecretaris van Asiel en Migratie over het voorkomen van de plaatsing van kinderen in grootschalige en tijdelijke locaties en daarnaast te spreken met mbo-instellingen die nog geen ISK-trajecten voor 15-18-jarige nieuwkomers aanbieden. Hier kunnen leerlingen op basis van hun leerpotentieel een leerlijn aangeboden krijgen.
Door: Nationale Onderwijsgids
