AMSTERDAM - De huidige cultuur van slodderwetenschap die door de commissie-Levelt werd veronderstelt binnen het vakgebied sociale psychologie, maakt deel uit van een breder probleem. Dat stellen universitair hoofddocent psychologische methodenleer Universiteit van Amsterdam Denny Borsboom en sociaal psycholoog en onderzoeker Helma van den Berg in een opiniestuk in Trouw.
Volgens de twee wetenschappers zijn niet alleen de door de commissie genoemde sociale psychologen aan te wijzen als schuldigen. Dit moet breder worden gezocht. Ook instanties als de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), universiteiten, de media, politici en een verscheidenheid aan wetenschappers zijn medeverantwoordelijk. Samen hebben zij gezorgd voor de groei van een klimaat waarin slodderwetenschap zich kon vestigen.
De wetenschap kent een dieper probleem. Publiceren, wat een middel zou moeten zijn om onderzoeksresultaten te rapporteren, verwordt steeds meer tot doel. Dit komt omdat universiteiten, subsidiegevers en vakorganisaties publicaties steeds vaker tellen, in plaats van lezen. Om het aantal publicaties groter te maken worden verschillende methoden gebruikt, bijvoorbeeld de salami-methode; opsplitsing van één onderzoek in verschillende losse artikelen.
Onder meer de toekenningspercentages van subsidies leiden tot een steeds groter wordende publicatiedruk. Dat heeft natuurlijk ook tot veel positieve ontwikkelingen geleid. Nederlands onderzoek staat internationaal hoog aangeschreven. Maar het heeft dus ook erg negatieve consequenties, zoals onder andere het onderzoek van de commissie-Levelt liet zien.
De onderzoekers wijzen er daarom op dat er weer hernieuwde aandacht moet worden gevestigt op de kwaliteit van publicaties. Universiteiten en subsidieverstrekkers moeten daartoe naast aantal publicaties, ook grondigheid, openheid, en eerlijkheid weer gaan belonen.
© Nationale Onderwijsgids / Ype van Woersem
