In 2018 was 68 procent van de publicaties die voortkomen uit financiering van NWO Open access beschikbaar. Voor ZonMw was dit percentage 60 procent. Dat is de conclusie van een analyse uitgevoerd door het Centre for Science and Technology Studies (CWTS). NWO en ZonMw streven naar 100 procent Open access. Om dit te halen zijn extra inspanning en verdere stappen nodig. Dit meldt ZonMw.
In opdracht van NWO en ZonMw analyseerde het CWTS hoeveel publicaties van NWO en ZonMw tussen 2015 en 2018 Open access beschikbaar waren. Daarbij keek het CWTS ook naar de verschillen de vormen van Open acces (gold, green, hybride enz.). NWO streeft sinds 2009 naar volledige Open access voor alle publicaties die het resultaat zijn van NWO-financiering. In 2015 heeft NWO daarover nadere afspraken gemaakt met toenmalige staatssecretaris Dekker. Voor deze analyse maakte het CWTS gebruik van de bibliografische database Web of Science en Unpaywall.
De belangrijkste resultaten van de studie zijn:
- Van de tussen 2015 en 2018 verschenen publicaties is tussen de 60 en 70 procent in Open access beschikbaar, hetzij via een repository (groene route) hetzij in een volledig Open access tijdschrift of in een hybride journal.
- Voor de NWO-instituten geldt dat 80 procent van de publicaties Open access beschikbaar zijn, voornamelijk via de groene route.
- Gemiddeld hebben Open access publicaties gefinancierd door NWO en ZonMw een hogere citatie-impact dan publicaties achter een betaalmuur.
Stan Gielen (voorzitter van NWO): “Dit zijn mooie cijfers. Het laat zien dat we met bijna 70 procent Open access in 2018 goed op koers liggen. Om de 100 procent te bereiken zullen we wel een tandje bij moeten zetten. Vanaf 1 januari 2021 gaan we Plan S invoeren. Zoals uit het CWTS-rapport blijkt, kan een scherpere monitoring en handhaving daarbij helpen. We gaan daarom onderzoekers indringender verzoeken hun publicaties alsnog Open access beschikbaar te stellen via het repository van hun universiteit als dat aan het eind van het project niet het geval is. De auteurswet geeft met het Taverne amendement elke Nederlandse auteur het recht om eigen werk Open access te delen. Dus er is geen enkele reden om dat niet te doen.”
Jeroen Geurts (voorzitter ZonMw): “Ook bij ZonMw zullen we 2020 gebruiken om het Open access beleid aan te scherpen. De principes van PlanS zullen gaan gelden voor alle subsidieoproepen die worden opengesteld vanaf 1 januari 2021. En we zullen onderzoekers actief gaan helpen om Open access publiceren mogelijk te maken.”.
Door: Nationale Onderwijsgids
