“De ongekend grote bezuiniging van ruim een miljard euro op het hoger onderwijs is slecht voor mens, planeet en economie. Als je zoveel bezuinigt op de sector die met concrete oplossingen komt voor de maatschappelijke problemen waar Nederland mee kampt, creëer je je eigen probleem. Geen geld? Dan loop je het risico dat we geen oplossingen meer kunnen aandragen voor bijvoorbeeld de woningnood of de hoge zorgkosten. De Erasmus Universiteit Rotterdam moet namelijk flink gaan bezuinigen nu.” Dat zegt bestuursvoorzitter Annelien Bredenoord van de Erasmus Universiteit Rotterdam in een eerste reactie op de presentatie van de Miljoenennota van kabinet Schoof.
“Het is penny wise, pound foolish wat dit kabinet doet. Op de lange termijn beschadigen ze hiermee zowel mens als economie. Met de zogenaamd scherpe keuzes van dit kabinet dreigen we een hele generatie jonge, talentvolle wetenschappers te verliezen.”, aldus Bredenoord. Ook de planbureaus CPB, SCP en PBL stellen dat het kabinet kortzichtig naar de voordelen op de korte termijn kijkt. Oud-president van de Europese Centrale Bank Mario Draghi adviseerde eerder deze week juist om extra investeringen te doen in onderwijs en onderzoek om de Europese economie concurrerend te houden.
Concrete oplossingen
Bredenoord: ”Maar ons kabinet bezuinigt juist op de kennis die ons land welvarend en concurrerend houdt. De krapte op de arbeidsmarkt, de woningcrisis en stijgende zorgkosten; onze universiteiten helpen Nederland met concrete oplossingen voor maatschappelijke problemen. Ik kan me niet voorstellen dat dit kabinet ondanks al deze heldere adviezen voor deze enorme bezuiniging blijft kiezen. Tegelijkertijd zijn we realistisch en bereiden we ons al enige tijd voor op financieel moeilijkere tijden. De komende dagen zullen we gebruiken voor intern overleg en overleg met de andere universiteiten om te zien wat de consequenties precies zijn. Ik ben bang dat gedwongen ontslagen in het hoger onderwijs onvermijdelijk zijn."
Gezonde begroting
Vooruitlopend op de uitwerking van het Hoofdlijnen Akkoord heeft de Erasmus Universiteit Rotterdam een reeks aan maatregelen genomen om een gezonde begroting te realiseren en toekomstige tegenvallers op te vangen. Ellen van Schoten, vicevoorzitter van het College van Bestuur en verantwoordelijk voor de financiën van de EUR: “We hebben een eerste beeld van hoe groot die effecten zijn van die extra bezuinigingen voor onze universiteit. Door efficiënter te werken, nog meer samen te werken zowel binnen als buiten de universiteit en door externe financieringsbronnen meer aan te spreken, denken we de begroting 2025 exclusief de gevolgen van het hoofdlijnenakkoord sluitend te kunnen krijgen.”
Startersbeurs voor onderzoekers
We constateren dat een deel van de maatregelen uit het hoofdlijnenakkoord al in 2025 ingaat. Van Schoten: “Dat heeft direct effect op onderzoekers die al een startersbeurs toegezegd kregen vanuit de middelen 2025 voor volgend jaar. Wij zullen ons hier samen met de andere universiteiten tegen verzetten. Wij houden vast aan ons eerder afgesproken begrotingsproces voor 2025 en 2026 maar zullen wel de effecten van deze maatregelen op onze exploitatierekening 2025 zichtbaar maken. Voor 2026 en verder, dus inclusief hoofdlijnenakkoord, zullen we een aantal scenario’s ontwikkelen waarbij we bijvoorbeeld ook naar ander gebruik van ons vastgoed zullen kijken. Maar we nemen ook nu al stevige maatregelen, zoals een bezuinigingsopdracht van 5% voor de ondersteunende diensten. Daarmee compenseren we voor die organisatieonderdelen die hun individuele begroting niet sluitend krijgen zodat we als totaal EUR opgeteld wel en sluitende begroting in 2025 hebben.”
Dat er bezuinigd moet worden is een optelsom van verschillende factoren. De EUR is financieel gezond, maar er is wel sprake van dalende studentaantallen, waardoor de bekostiging vanuit OCW daalt. Bovendien wil het kabinet het aantal internationale studenten beperken via de Wet Internationalisering in Balans, waardoor dat aantal verder zal teruglopen. Daarbovenop komt er dus een extra bezuiniging uit Den Haag.
Door: Nationale Onderwijsgids
