Gemiddeld zitten jongeren 6,5 uur per dag op hun smartphone. Voor een kwart is dit zelfs meer dan 8 uur. Onderzoek van UvA-promovendus Teun Siebers bevestigt nu dat jongeren meer afleiding ervaren op momenten dat ze ook meer social media gebruiken. Ook zorgen social media en game-apps op de telefoon voor het slapengaan voor een slechtere nachtrust. Zorgelijk, volgens Siebers: 'Het is een kwetsbare groep waarvan de mate waarin social media ze afleidt van taken gek genoeg nog niet veel onderzocht is'. Dat meldt de Universiteit van Amsterdam.
Op steeds meer scholen geldt het principe smartphone thuis of in de kluis en in de maatschappij ontstaat steeds meer bezorgdheid over de impact van social media- en smartphonegebruik op het gedrag van jongeren. "Logisch", volgens Siebers, "Het is een kwetsbare fase waarin je je afzet tegen ouderlijk gezag, maar nog niet de discipline hebt te kiezen voor wat het meest gezonde voor je is."
Tracking app op smartphones van middelbare scholieren
En nu blijkt die zorg dan ook terecht. De impact van social media op het concentratievermogen is bij deze leeftijdsgroep eerder opvallend weinig onderzocht en onderzoek baseerde zich voornamelijk op zelfrapportage. Siebers voegt daar nu de daadwerkelijke activiteiten van jongeren op hun telefoon aan toe. Een tracking app op smartphones van middelbare scholieren, leverde meer dan 750.000 activiteiten op. Gecombineerd met data uit in totaal 55.000 vragenlijsten krijgt de promovendus zo een veel completer beeld van de impact van appgebruik op concentratie en slaap bij jongeren.
82 procent van de jongeren geeft aan sneller afgeleid te zijn in de uren waarin ze relatief veel op social apps zitten. "Wat opviel is dat de meeste jongeren steeds vrij kort op hun telefoon kijken voor een update van een van hun social kanalen en hem dan steeds weer wegleggen", zegt Siebers. "Geen goed nieuws, want laat dat nou net het gebruikspatroon zijn waarbij de afleiding erger wordt."
"Het continue switchen van aandacht van de telefoon naar iets anders trekt een flinke wissel op het concentratievermogen van jongeren", zegt Siebers. 77 procent van de jongeren was meer afgeleid wanneer het smartphonegebruik gefragmenteerd was. Als ze langer aan een stuk op hun smartphone zitten, ligt dat percentage lager: 55 procent.
Slaap
Datzelfde is zichtbaar bij slaap. Al leidt niet al het appgedrag direct tot slechtere slaap. "Smartphonegedrag overdag heeft geen impact op de slaap." En ook niet alle apps leiden direct tot slechtere slaap. "Bij video-apps is dat bijvoorbeeld verwaarloosbaar. Maar gamen op de telefoon is dan weer heel slecht voor de slaap. En ook hier is het weer af te raden social media apps te gebruiken", zegt Siebers. Interactie is een belangrijke factor. "Het is ontzettend verleidelijk door te blijven scrollen of het nog eens te proberen als je game over bent. Die jongeren blijven dus langer met onrust wakker liggen als ze de telefoon wegleggen."
Last van social media apps
Volgens Siebers bevestigt dit onderzoek wat in de maatschappij allang gedacht werd: jongeren hebben last van social media apps. Volgens hem zijn de smartphonekluis en andere initiatieven om harder in te grijpen tegen de impact van smartphones op jongeren dan ook geen overbodige luxe. "De cijfers zijn kraakhelder: het effect van social apps op afleiding bij jongeren is universeel, het effect op slaap aantoonbaar en jongeren hebben last van smartphones tijdens hun schooljaren. Het is goed om nu de handrem erop te gooien."
Tegelijkertijd moeten we een gesprek voeren over hoe jongeren zelf in stelling kunnen worden gebracht smartphones te negeren op momenten waar dat beter is. Siebers: "Het is een mooie kans voor jongeren om zelfregulatie aan te leren in de puberteit. Als ze zien dat ze zelf de controle hebben over hun gedrag, leren ze ook andere verleidingen te weerstaan."
Door: Nationale Onderwijsgids
