'Ik háát SMART'
Het is een druilerige maandagmiddag. Het bord is ontsierd met het uitvergrote hoofd van psycholoog Cas Stuyf. De klas is in de ban van het programma 'Van de straat', dat zich richt op het wel en wee van zogenaamde 'probleemjongeren'. De leerlingen slaan opgelucht hun boeken dicht. Dít is waarom ze een jeugdzorgopleiding begonnen zijn. Hoe heftiger de problematiek, hoe interessanter. De oordelen branden op de tongen van deze ambitieuze wereldverbeteraars. Ergens voel ik dat deze eerstejaars er nog niet klaar voor zijn. Hoever staat deze serie van hun leven af? De lesmethode drukt me echter met mijn rug tegen de koude schoolmuur. Ooit zullen ze de confrontatie toch moeten aangaan.
'Oké jongens, dit is de generale repetitie. Denk er aan dat je de doelen SMART formuleert.  Ik kijk naar Floor. Ze zucht. 'Ik háát SMART.'

'Ik ben zeventien, zeventien.'
Ik kijk de klas rond, loop als waarschuwing naar Cheryl die stiekem een shaggie draait en swype de Zalando-site van Tessa uit de lucht. Ze kijkt me geïrriteerd aan. Dan zie ik Jamila met haar hoofd op tafel liggen. Ik vraag of het door de aflevering komt. Ze schudt haar hoofd. Of ze de klas even uit wil? Ze schudt opnieuw haar hoofd. Dan begint ze te huilen. Haar vriendinnen praten tegen haar. Ze maakt geluiden die ik niet kan plaatsen. 'Zeventien, zeventien, ik ben zeventien.' De meiden kijken me angstig aan, vangen mijn blik en slepen Jamila mee het lokaal uit. Ik sta met mijn mond vol tanden. Twintig paar ogen staren me verwachtingsvol aan. Ik breng stuntelig uit dat ze aan het werk moeten gaan en loop achter de meiden aan de gang op.

Handen
Ik vind het groepje bij de kluisjes en loop met Jamila naar buiten. Ze kijkt naar haar handen en zucht. 'Ik ben zeventien. Ik ben zeventien.' Haar lichaam trilt. Ik kijk haar vragend aan. Langzaam vertelt ze me dat ze PTSS heeft. 'Mijn therapeut leert me dat ik terug moet keren naar het moment. Ik ben hier, ik ben nu zeventien. Ik kan het aan.' Ze doelt op een afschuwelijke situatie die zij als vierjarige meegemaakt heeft. Het achtervolgt haar, soms is het er ineens. 'Ik voel me dan weer vier jaar en zie de beelden van mijn broertje die...' Haar adem stokt. 'Oke, rustig Jamila. Ik ben zeventien.' En weer die blik naar haar handen, die de vormen van een volwassene hebben aangenomen. 'Maar ik kan de opdracht wel maken hoor! Ik loop al zolang bij de hulpverlening...' Ze glimlacht aarzelend.

Omschakelen
We praten nog even door, lopen dan langzaam terug naar de klas. 'Wat bof je met zulke vriendinnen Jamila.' Ze knikt, ze weet het. Ik zie haar plaatsnemen tussen haar vriendinnen. Voor ik zelf de klas inloop, haal ik nog eens diep adem. Weer even omschakelen. Terug naar het moment, terug naar mijn rol als docent. Ik hoor iemand zuchten. 'Jezus, wat een dom wijf. Wie doet nou zoiets'. Ik laat het even gaan. Lang leve de veilige problemen op tv. Ellende die zich enkel afspeelt buiten deze muren. Heus. Ik recht mijn rug en spreek mezelf moed in. Ik kan het aan. Ik ben tenslotte vijfentwintig.

Anke Odinga is maatschappelijk werkster en docent Omgangskunde. Afgelopen schooljaar werkte zij als docent op een roc. Haar doel? Jongeren laten nadenken. Over zichzelf, hun kwaliteiten, over de wereld om zich heen. Over de keuzes die ze kunnen maken en de ongekende mogelijkheden van deze tijd. Anke raakte geïnspireerd door de grappige, ontroerende en wijze uitspraken van deze jonge mensen. Ze besloot hierover te gaan schrijven. Op haar blog 'Tussen de regels' en vanaf nu ook hier op de Nationale Onderwijsgids schrijft ze op verhalende wijze over alledaagse situaties die zij in haar werk tegenkomt.

© Nationale Onderwijsgids / Anke Odinga