Het duurde even voordat er vingers omhoog gingen. Er was verdeeldheid in de klas. Blijkbaar zien jongeren robotisering zowel als bedreiging als verbetering van werk en werkomstandigheden. Eén jongen vond robots zelfs oud nieuws: "Auto's worden toch al heel lang met industriële robots gemaakt, meneer?" Over één ding waren ze het wél eens: robotisering, automatisering en digitalisering zijn niet te stoppen. De belangrijkste vraag is dus: hoe gaan we ermee om? 

Ik vroeg de klas of één van hun ouders te maken had met een verandering van werk door automatisering. De vader van een jongen zat vroeger als kraanmachinist op grote hoogte containers te verplaatsen van schip naar kade. Dat doet hij nu als operator achter een computerscherm en met een joystick. De zoon was al wezen kijken en hij vond het reuzeboeiend. "Mijn vader zegt dat het beter voor zijn rug is."

Door robots en automatisering nemen veiligheid, betrouwbaarheid en continuïteit toe. Robots worden niet ziek, hebben geen last van after lunch dip, stemming of slaaptekort.

Goed om zo met een groep jongelui te discussiëren. Ik noemde het voorbeeld van operatierobots in de zorg: die kunnen heel precies hun werk doen. Dit geeft vaak minder complicaties en een sneller herstel. En er zijn nog steeds chirurgen nodig: zij bepalen welke techniek het beste is voor welke patiënt bij welke aandoening.

Ook nu oudere mensen langer zelfstandig thuis wonen, is het maar al te goed dat er - naast familie, vrienden, buren en zorgprofessionals - ook slimme zorgdomotica beschikbaar is. "En wie bedenken, ontwerpen, maken, installeren en onderhouden deze spullen?"

Het gesprek ging geanimeerd door. Een robot zal nooit een mens zijn met emoties, gedachten en humor zoals wij. De klas vond het goed als robots saaie, repeterende taken overnemen. Of gevaarlijk werk, zoals bij de explosievenopruimingsdienst: "Die 'gasten' zijn maar al te blij met een robot." Robots kunnen ook naar plekken waar wij mensen nog niet kunnen komen, zoals de diepste oceaanbodems.

Door robotisering zullen er taken en banen verdwijnen, maar er komen zeker andere banen voor terug. Na mijn middagje voor de klas, weet ik dat de huidige generatie jongeren ook de meerwaarde en de kansen ziet. Als we de menselijkheid niet uit het oog verliezen, zijn robots een gigantische hulp. En zoals een jongen die monteur wil worden opmerkte: "Zelfrijdende auto's moeten ook naar de garage, meneer."

Ik ben benieuwd naar jouw mening over robotisering. Zie je het als een kans, of als een bedreiging?

Chris van Bokkum is directeur van TechniekTalent.nu. In zijn blogs schrijft hij over het wel en wee van techniekonderwijs, met nuttige inzichten en tips & tricks voor docenten. Deze column verscheen eerder in de grote regionale dagbladen van HollandMediaCombinatie.

© Nationale Onderwijsgids / TechniekTalent.nu