KK-hoeren en sletjes. Wat te doen met de Secret App op school?

De hele les is een aantal leerlingen al verdacht onrustig. Meer dan anders lijkt er de behoefte om steeds te grijpen naar de mobiele telefoon, worden veel betekende blikken uitgewisseld tussen leerlingen en wordt af en toe hardop gelachen om datgene wat zich kennelijk op de telefoon afspeelt. Ik vraag me af wat er ineens zo grappig is geworden aan het onderhouden van hun smurfenboerderijen, maar wacht het juiste moment erover te spreken af. Ergens achterin de klas trekt een van de meiden, de hele les al opvallend stil, wit weg en vraagt of ze naar het toilet mag. Als ik haar even later opwacht bij de deur van het lokaal, vraag ik of het goed gaat. Ze barst in tranen uit en laat me op haar telefoon een app zien, waarvan ik later zou begrijpen dat dit de app Secret was.*

Door Henk ter Haar

Secret is een app die functioneert als een soort anonieme whatsappgroep, waarin je zonder account, anonieme berichten plaatst. De berichten worden verzameld op basis van een gedeelde locatie. Sinds ongeveer een week weten we dat deze app ook bij ons op school gebruikt wordt. Het is verdrietig om te zien wat er allemaal wordt geroepen op het moment dat de anonimiteit gewaarborgd lijkt. Sommige leerlingen lijken hun kans te grijpen, nu ze anoniem eens kunnen afrekenen met die populaire gast uit v6 en schelden er rustig op los. Erger is het dat kwetsbare, vaker gepeste leerlingen het ook hier moeten ontgelden. Ze worden met naam en toenaam genoemd, en soms wordt heel gevoelige informatie over de thuissituatie of het verleden van een leerling zomaar te grabbel gegooid. Daarvoor heb je maar een gekwetste vriend of vriendin nodig. Het lijkt, vooral overdag onder schooltijd, vooral te gaan om middelbare scholieren. Ze noemen bijvoorbeeld de voor- en achternaam van een leerling, waarop deze leerling de meest grove verwensingen naar zijn hoofd geslingerd krijgt. KK-hoeren, fuckjoden, sletjes, het zijn de woorden die ik hier nog net durf te herhalen. Maar het is erger.

Ook kun je met de app foto’s delen. Je hoeft geen genie te zijn om te begrijpen dat leerlingen ook met deze functie flink aan de haal kunnen en zullen gaan. Het plaatsen van compromitterende foto’s van die vriendin die je vertrouwen beschaamde was nog nooit zo eenvoudig. De app toont de zwartste kant van de voor ons als docenten grotendeels onzichtbare onderstroom aan berichten die dagelijks met vele tienduizenden door de school gaan.

Al met al lijkt de app een bedreiging voor een veilig leer- en leefklimaat in school.

Ik overlegde als zorgcoördinator de afgelopen week met het zorgteam op school over hoe we ermee om zouden kunnen gaan. Via mijn eigen (twitter)netwerk overlegde ik met Dieke Havinga (@dieke87), die er op haar school ook mee te maken had en die al een brief klaar had voor ouders die ze wilde delen.

Wij kozen er op school voor alle leraren een bericht en alle leerlingen en ouders een brief te sturen over de app en onze zorgen over het gebruik ervan te delen. We namen daarbij het risico dat we veel leerlingen die nog helemaal niet van de app op de hoogte waren uitnodigden deze te downloaden op de koop toe.

We vroegen leraren en mentoren de app te bespreken in de les. Ook onderzochten we de mogelijkheid het gebruik van de app via het wifi-netwerk te blokkeren. We zijn er nog niet uit of dat kan en of we dat dan willen. Natuurlijk veroordeelt het overgrote merendeel datgene wat er in de app gebeurt. Maar het blijft belangrijk met leerlingen te spreken over de kansen van nieuwe media en over de schaduwkanten. Tenslotte denk ik dat het gebruik van de app in school maar van korte duur zal zijn. Wat heb je aan stoer doen als je dat anoniem doet en er dus geen credits voor krijgt?

* NB. De in de inleiding beschreven situatie is fictief. Er hebben zich vergelijkbare incidenten voorgedaan in school.