Kent u het beeld? Een juf die met een prentenboek voor een groep kinderen zit en voorleest. Voor de kinderen een moment van ontspanning, waarin ze kennis maken met verhalen. Prinsessen, woeste piraten, sprekende dieren, ze verschijnen allemaal ten tonele. Steeds vaker worden deze momenten benut voor een gesprek over het boek, waarin kinderen actief meedoen. In het basisonderwijs wordt het voorlezen zo benut om aan woordenschat en taalontwikkeling te werken of om de leesbeleving te stimuleren.
Door José van der Hoeven
Maar prentenboeken bieden meer. Uit recent onderzoek naar interactief voorlezen blijkt dat het interactief voorlezen van prentenboeken ook de sociaal-emotionele ontwikkeling, literair lezen en reken en wiskunde-begrip kan stimuleren. Ja hoor ik u nu denken, daarvoor hebben we thematische boeken. Maar in deze onderzoeken ging het om het voorlezen van verhalende prentenboeken zonder nadruk op de hier genoemde aspecten. Heel veel gewone prentenboeken hebben een zeer rijke inhoud. De crux zit hem in het feit hoe er over de boeken werd gepraat met de kinderen. Er werd bijvoorbeeld gevraagd naar een voorspelling over het verloop van het verhaal, hoe hard de hoofdpersoon of zijn haar groeide of er werd gevraagd hoe de hoofdpersoon zich zou voelen op een bepaald plaatje of bij een bepaalde gebeurtenis. Het was verbazingwekkend hoeveel kinderen over verhalen weten of al pratende kun kennis vergroten.
Een mooi voorbeeld is het verhaal over een konijn dat in een droom ridder wordt en in een kasteel woont. Als de juf vraagt of de kinderen en zij het konijn zouden kunnen bezoeken, wordt er eerst geantwoord dat dat niet kan omdat het konijn niet echt is (wat klopt natuurlijk), maar na enige minuten oppert een leerling dat het konijn droomt en ontstaat het idee van een verhaal in een verhaal. Had u gedacht dat kleuters deze kennis in huis zouden hebben?
De bevindingen uit de drie onderzoeken verdienen het om door leerkrachten in het basisonderwijs te worden benut. KPC Groep en Stichting Lezen ontwikkelden daarom samen met de wetenschappers van bovenstaande onderzoeken een praktische cursus waarin je leert hoe je met prentenboeken de ontwikkeling van literaire en sociaal- emotionele competentie en reken/wiskundig begrip kunt stimuleren. Er is aandacht voor de verschillende leerzame aspecten van prentenboeken voor kleuters, de klassen- of groepsgesprekken, en het verder uitbreiden van de gefocuste interactieve voorleesaanpak bij nieuwe boeken. en last maar not least, kun je met een dergelijk voorleesaanpak werken van de ontwikkelingsdoelen van het jonge kind ( de zogenaamde SLO-doelen groep 1-2).
De mogelijkheden van en kansen in prentenboeken volop benutten, is voor de leerkracht en de leerlingen motiverend en gewoon heel erg leuk. Wat denkt u?
Reageren n.a.v. deze column? Neem contact op met José van der Hoeven: j.vanderhoeven@kpcgroep.nl; 06 – 23075274.
Meer informatie over de cursus ‘voorlezen met een focus; vind je op http://www.kpcgroep.nl/voorlezenmeteenfocus
Literatuur
Heuvel-Panhuizen M. Van den & Boogaard, S. van den (2008). Picturebook as an impetus for kindergartners’ mathematical thinking. Mathematical Thinking and Learning. 10 (4), 341-373.
Heuvel-Panhuizen M. Van den & Boogaard, S. van den (2009). Picture books stimulate the learing of mathematics. Australian Journal of Early Childhood. 34(2), 30-38.
Kwant, A. (2011). Geraakt door prentenboeken.Effecten van het gebruik van prentenboeken op de sociaal-emotionele ontwikkeling van kleuters. Proefschrift. Delft: Eburon.
Pol, C. van der (2010). Prentenboeken lezen als literatuur. Een structuralistische benadering van het concept ‘literaire competentie’voor kleuters. Proefschrift. Delft: Eburon.
