Lezen is een vaardigheid die constant wordt gebruikt. Iedereen heeft het nodig om in het dagelijks leven te kunnen functioneren. Daarnaast is het een voorwaarde om goed te kunnen leren. Uit onderzoek is gebleken dat begrijpend lezen bepalend is voor het schoolsucces. Reden genoeg om eens stil te staan bij leesvaardigheid op de middelbare school en de manieren om deze vaardigheid te verbeteren.
Door Julliete Maltha
Overgang naar middelbare school
Tijdens de basisschoolperiode wordt er structureel aandacht besteed aan de leesvaardigheden van de leerlingen, door aandachtig in te gaan op het begrijpend lezen. Leerlingen leren veel van verschillende tekststructuren en krijgen tools aangereikt hoe ze het beste een tekst kunnen lezen en bijbehorende vragen kunnen beantwoorden. Op de middelbare school wordt aangenomen dat de leerlingen een bepaald niveau van leesvaardigheid beheersen. Toch blijkt dat bij de overgang van groep 8 naar de brugklas een kwart van de leerlingen niet het vereiste niveau beheerst. Hierdoor komen leerlingen bij het leren in de problemen.
Hoe kan de leesvaardigheid verbeterd worden?
Leeskilometers maken
Er is gebleken dat de mate waarin thuis aandacht wordt besteed aan lezen van invloed is op de woordenschat en dus de leesvaardigheid van de leerling. Wanneer de leerling thuis gestimuleerd wordt om de krant en boeken te lezen, er met hen over gediscussieerd wordt en musea worden bezocht, beschikt de leerling automatisch over meer (achtergrond)kennis en woordenschat. Door de opgedane ervaring zal de leerling beter in staat zijn om (complexere) teksten te lezen en te begrijpen.
Thuis kunt u uw kind stimuleren om te lezen, bijvoorbeeld strips, tijdschriften, informatieboeken, romans en kranten. Hierbij is het belangrijk om uw kind enthousiast te maken voor het lezen. Wanneer een kind plezier heeft in het lezen, zal uw kind meer leeskilometers gaan maken en dus een grotere woordenschat krijgen. Daarnaast doet uw kind meer leeservaring op, wat ten goede komt aan zijn/haar leesvaardigheid.
Verschil schooltaal en buitenschoolse taal
Daarnaast is gebleken dat er een verschil bestaat tussen schooltaal en buitenschoolse taal. Leerlingen dienen een bepaalde woordenschat te hebben om de schooltaal te kunnen begrijpen. Als je bepaalde woorden niet kent, kan je de kern van de tekst niet begrijpen, waardoor de leerling niet aan leren toekomt. Het is dus van belang dat leerlingen woorden opschrijven die ze tijdens het leren tegenkomen en niet blijken te kennen/begrijpen. U kunt hen daarna helpen met de betekenis van het woord, waardoor ze uiteindelijk toch goed in staat zijn te leren.
Begeleidend lezen van een tekst
Tot slot kunt u eens een keer meelezen terwijl uw zoon/dochter een tekst leest en hem/haar hier bij helpen. Laat uw kind bijvoorbeeld belangrijke woorden aanstrepen in de tekst. U dwingt uw kind hiermee na te denken waar de tekst over gaat en wat de hoofdzaken in de tekst zijn. Of laat uw kind de tekst eens in zijn/haar eigen woorden navertellen. Hierdoor kunt u kijken of uw kind de juiste zaken uit de tekst heeft gehaald. Mocht hij/zij belangrijke zaken hebben gemist, vertel dit er dan bij en laat uw kind uitleggen waarom dit belangrijk is. Zo kan uw kind er ook wat van leren.
© Nationale Onderwijsgids
