Sinds een paar jaar train en coach ik jonge zeer gemotiveerde trainers. Het is een grote vreugde om met zulke getalenteerde en open mensen te werken. Waar ze tegen aanlopen en wat ik natuurlijk herken van mijn begintijd, is het zo vreselijk goed willen doen: eerst flink voorbereiden zodat er geen gat kan vallen en geen fout gemaakt. Alles tot in de puntjes uitgewerkt. Dan een flinke teug ademhaling om 'de strijd' aan te gaan en eventuele weerstand aan te kunnen. Tijdens de training iedereen in de gaten houden en als de deelnemers aan het werk zijn, rondlopen zodat ze je aan kunnen spreken. In de pauze beschikbaar voor deelnemers die nog een praatje willen houden en gezellig met elkaar lunchen. Als er weerstand is alles uit de kast halen wat je hebt geleerd om de gemoederen te bedaren en de neuzen weer dezelfde kant op te krijgen.
Door Marja Ruijterman
Oh wat heerlijk de evaluaties zijn goed maar oeps... die éne schrijft felle kritiek... en juist die blijft hangen in je hoofd. In plaats van vrolijk naar huis ben je moe, geprikkeld en een beetje down. Nou, daar is gelukkig een hoop aan te doen.
Steeds makkelijker
In de loop der jaren werd het trainen steeds makkelijker, vrolijker en relaxter. Niets meer te bewijzen maar doen en vertrouwen op jezelf en op de deelnemers. Natuurlijk een goede voorbereiding helpt maar we hoeven niet alles te herkauwen en de stof uit ons hoofd te leren. Als we alles dichttimmeren is er geen ruimte voor verrassingen en interessante wendingen. De deelnemers doen het werk. Wij geven aan, spelen ermee en genieten van waar we het over hebben. We leven dat wat we geven en af en toe denken we: 'dat mag ik zelf ook wel eens doen' en zo houden we onszelf wakker en alert. We kunnen open over onze eigen valkuilen en onzekerheden, dat geeft ruimte aan de deelnemers en aan onszelf. Het helpt als we het niet erg vinden dat we valkuilen en onzekerheden hebben. Als we een blackout hebben en we schamen ons ervoor zit de hele groep met gekromde tenen. Zodra we er open over zijn en er zelf lol in hebben dan herkent iedereen het en de hele boel lacht gezellig mee.
In- en uitademen
We ademen eerst in en dan uit en op de uitademing beginnen we. Dan ontspannen we meteen en gek genoeg: de deelnemers ook. Onbewust ademen we met elkaar mee. Dus als we zelf doodzenuwachtig en gespannen voor een groep staan voelen de deelnemers dat ook. Ooit zei een trainer: "Ik begin juist op de inademing om mezelf kracht te geven." We oefenden er wat mee en hij gaf toe: "Ja, nu ontspan ik en dat voelt fijner." Het scheelt een hele hoop energie.
Op jezelf zijn
Een trainer had zo'n behoefte aan even wegzakken tussen door maar ze durfde niet omdat ze bang was dat de training dan in de soep zou lopen. Het is juist goed om even op jezelf te zijn als de deelnemers bezig zijn, ook dat geeft weer energie. Even eruit... naar buiten... in en uitademen of wat je ook wil doen om bij jezelf te komen of te blijven. Niet maar één keer nee een aantal keer per dag. We moeten goed voor onszelf zorgen. Ook daar kunnen we open in zijn want de deelnemers willen dat ook. Iedereen heeft behoefte aan een moment voor jezelf.
Weerstand mag
Weerstand mag... als we denken: "Oh help er is weerstand!" en we trekken wat trucs uit de kast dan heb je kans op nog meer weerstand. Trucs hebben mensen zo door. Als er weerstand is dan mag dat en het geeft de training een opleving. Dus ik verwelkom het en neem het serieus. Ik weet dat achter de boze blik, het cynisme en harde woorden iemand zit die de moed heeft eerlijk te zijn. We kunnen ons richten op de mens achter het cynisme en dat werkt. Het heeft me juist met hen mooie gesprekken opgeleverd en met sommigen heb ik nog steeds contact na jaren. Geef mij een groep vol weerstand, dat heb ik liever dan de BTW doen ;).
Het is maar net hoe je jezelf voelt
Een trainer had de deelnemers keurig in het gareel. Ik zou 's middags meelopen. Hij zei: "Het is een vreselijk stel mensen en ze zijn zo onbeschoft!" Ai, ik was benieuwd wat er die middag zou gebeuren. Het was een gezellig stel er werden grapjes gemaakt en iedereen deed lekker mee. In de pauze zei hij weer: "Wat een onbeschofte groep!" Ik vroeg hoe hij dat zag en wat er zo onbeschoft aan ze was. "Ze nemen me niet serieus, ze lachen me uit!" "Dat is toch juist fijn dat ze lachen en echt ik heb ze je niet uit zien lachen. Ik zie een heerlijk stel mensen die fijn aan het werk is met je. Waarom maak je zelf niet eens een grap?" Dat deed hij en de rest van de middag was net zo prettig als daarvoor. Aan het eind zei hij: "Nou, nu waren ze veel prettiger!" Er was niets veranderd aan de groep, wel aan hem. Het is maar net hoe je jezelf voelt.
Evaluatie
Het gevoel van spelen met de 'materie' en dansen met de deelnemers geeft enorm veel energie en maakt de training vrolijk. Dan de evaluatie... belangrijk is om aan te geven dat als iemand iets aan de training vervelend vindt, dat meteen te zeggen. Dat is beter dan aan het eind te lezen dat het niet naar wens was. Dat scheelt... als mensen weten dat feedback gewaardeerd wordt maar het liefst meteen. Fouten maken mag, er eerlijk over zijn en het met wat humor te nemen geeft juist plezier.
Geniet van de mooie evaluaties en neem de constructieve feedback mee. Kom er later nog op terug door een telefoontje en vraag er naar. Neem je voor er iets mee te doen als dat mogelijk is. Het hoort er allemaal bij en we leren ervan. We gaan opgewekt en vol energie naar huis, echt je zult merken dat het werkt. Laten we het kind in onszelf niet vergeten.
Wil je hier dieper mee aan de slag dan ben je van harte welkom voor een coachtraject.
Door: Nationale Onderwijsgids / Marja Ruijterman