Directeur Liesbeth van der Horst: “Het Verzetsmuseum aan de Plantage Kerklaan gaat vanaf 23 mei 5 maanden dicht. Het museum wordt verbouwd en krijgt een geheel nieuwe vaste tentoonstelling. Door de Verzetstram kunnen we het publiek tijdens de sluiting verhalen over de Tweede Wereldoorlog blijven vertellen. In de tram vertellen museumdocenten van het Verzetsmuseum over indringende gebeurtenissen en moedige verzetsacties die plaatsvonden op plekken langs de route.”

De route 

“De tram rijdt vanaf het Verzetsmuseum onder meer langs de Hollandsche Schouwburg, waar Joden bijeen werden gebracht voor transport naar de kampen, langs het Tropeninstituut, waar de Duitse politie was gevestigd, het Muiderpoortstation, waar de deportatietreinen vertrokken, het Weteringplantsoen, waar een fusillade plaatsvond, en het Jonas Daniël Meijerplein, waar begin 1941 meer dan 400 Joodse mannen bijeen werden gedreven en afgevoerd, wat aanleiding was voor de Februaristaking. Ook komt de tram langs Artis, waar onderduikers zaten, het voormalige bevolkingsregister, dat door het verzet werd opgeblazen, en de Dam, waar op 7 mei 1945 vele doden vielen bij een schietpartij.”

Verzet 

“De gidsen vertellen verhalen over mensen die verzet pleegden. Bijvoorbeeld over Joannes Cassianus Pompe, patholoog-anatoom in het OLVG. In zijn laboratorium stond een illegale zender, waarmee contact was met Engeland. Bij de Nederlandse Bank, bij het monument ter ere van Walraven van Hall, wordt verteld hoe deze bankier van het verzet te werk ging. In de Plantage Kerklaan vertellen de gidsen over Willem Arondeus. Hij was leider van de aanslag op het Bevolkingsregister. Door de aanslag werden persoonskaarten vernietigd; de bezetter gebruikte die voor de Jodenvervolging.

Hollandsche Schouwburg 

Ook Henriëtte Pimentel komt aan bod, naar wie recent een brug is vernoemd. Zij was directeur van de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg. Ze hielp meer dan 600 Joodse kinderen ontsnappen. Tram 9 stopte voor de deur en blokkeerde het zicht van bewakers van de Hollandsche Schouwburg aan de overkant. Verzetsgroepen van vooral studenten brachten de kinderen vervolgens naar onderduikadressen.”

Amsterdamse Studentengroep 

“Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren veel jonge mensen actief in het verzet, vooral studenten. Zij hadden geen gezin en durfden risico’s te nemen. Studenten kwamen destijds ook vaak uit welgestelde families en waren financieel onafhankelijk. De Amsterdamse Studentengroep van Piet Meerburg bijvoorbeeld, speelde een belangrijke rol bij de redding van Joodse kinderen uit de crèche van Henriëtte Pimentel.”

Tweede Wereldoorlog 

“De belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog neemt toe. Er verschijnen steeds meer boeken, films en documentaires over. Dat er zulke vreselijke dingen zijn gebeurd in ons eigen land, nog relatief kort geleden, intrigeert mensen. Juist ook jongeren. Zij staan onbevangen en zonder schuldgevoel tegenover de gebeurtenissen. Als Verzetsmuseum vinden wij het belangrijk om verhalen over de Tweede Wereldoorlog te vertellen, ook om te laten zien hoe waardevol en kwetsbaar vrijheid en democratie zijn.”

“De gidsen vertellen ook iets over de tram in oorlogstijd: over speciale lampen voor verduistering en blokjes hout onder de rails die werden weggehaald om de kachel te stoken tijdens de Hongerwinter. En over de rol die de tram speelde bij de deportatie van Joden, maar ook bij de redding van Joodse kinderen.”

De Verzetstram 

De Verzetstram is een gezamenlijk plan van Liesbeth van der Horst, directeur van het Verzetsmuseum, en Frank Hemminga, onder andere initiatiefnemer van de naamgeving van de Henriëtte Pimentelbrug tegenover het Tropeninstituut.

De tram is eigendom van de stichting Electrische Museumtram Amsterdam (EMA). De historische trams zijn gerestaureerd met de oude technieken en met authentieke elementen.

Het startpunt en eindpunt van de route van de Verzetstram is het Verzetsmuseum. De rit duurt een uur. Informatie over tickets en de routekaart vindt u op verzetsmuseum.org.

Door: Nationale Onderwijsgids