Hoe kunnen we jonge kinderen helpen bij hun taalontwikkeling in een wereld waarin digitale media een steeds grotere rol spelen? Nieuw onderzoek laat zien dat ouder-kindprogramma’s waarin digitale hulpmiddelen worden ingezet een positieve bijdrage leveren aan de ontluikende geletterdheid van kinderen van nul tot zes jaar. Dit biedt nieuwe kansen voor ouders, onderwijsprofessionals en beleidsmakers. Ouder-kindprogramma’s zijn gericht op het stimuleren van de taalvaardigheid van kinderen. Ouders leren tijdens dit soort programma’s om samen met hun kinderen taalspelletjes te doen, voor te lezen en gesprekken te voeren. In sommige programma’s worden daarbij ook digitale hulpmiddelen ingezet, zoals online ouderbegeleiding, geanimeerde prentenboeken of interactieve applicaties die zich aanpassen aan het niveau van ouder en kind. Dat meldt Stichting Lezen.
Wetenschappers van de Erasmus Universiteit Rotterdam – De Lima-Van Gent, Van Steensel en collega’s - hebben middels een meta-analyse van 25 studies in kaart gebracht wat de effecten zijn van de inzet van dit soort digitale hulpmiddelen. Vandaag publiceert Stichting Lezen de resultaten tijdens de Media Ukkie Dagen 2025. De Media Ukkie Dagen staan dit jaar in het teken van het thema ‘samen met media’. Jonge kinderen gebruiken media vaak zelfstandig, terwijl juist samen aan de slag gaan met media veel voordelen met zich meebrengt.
Ouder-kindprogramma's
De toevoeging van technologie in ouder-kindprogramma’s heeft een klein, positief effect op de ontluikende geletterdheid van nul tot zesjarige kinderen, blijkt uit de resultaten. Met name de begripsgerelateerde vaardigheden van kinderen gaan vooruit, zoals woordenschat en narratief begrip. De onderzoekers vonden geen effecten van de toevoeging van technologie op de hoeveelheid interactie tussen ouder en kind, of de talige kwaliteit van die interactie.
Technologie beïnvloedt de interactie tussen ouder en kind dus niet: het verbetert de ouder-kindinteractie niet, maar ondermijnt deze ook niet. Dit maakt digitale ouder-kindprogramma’s een interessante aanvulling op bestaande leesbevorderingsinitiatieven.
Iene Miene Media
Jonge kinderen komen veel met papieren boekjes in aanraking, maar niet zoveel met digitale verhaaltjes. Dit blijkt uit Iene Miene Media, een onderzoek dat jaarlijks tijdens de Media Ukkie Dagen verschijnt. De tijd die kinderen doorbrengen achter een scherm, besteden ze voornamelijk aan het kijken naar filmpjes op de tv of mobiel. Dat is jammer, want digitale prentenboeken bieden voordelen voor de taalontwikkeling van kinderen.
Digitale prentenboeken
Mits zorgvuldig gebruikt is technologie en extra hulpmiddel dat binnen ouder-kindprogramma’s kan worden ingezet. In de ontwikkeling van ouder-kindprogramma’s is het belangrijk om de mogelijkheden die technologie biedt te overwegen, vooral bij programma’s die de bevordering van begripsgerelateerde vaardigheden als belangrijkste doel hebben. Om met meer zekerheid te kunnen zeggen voor welke deelnemers technologiegebruik met name geschikt is en welke soorten toepassingen van technologie het best werken, is meer onderzoek nodig. Roel van Steensel, hoogleraar Leesgedrag mede namens Stichting Lezen, werkt momenteel aan een studie naar de inzet van digitale prentenboeken in meertalige gezinnen.
Door: Nationale Onderwijsgids
